Borowik żółtopory, nazywany również kozakiem lub borowikiem jasnoporym, to jeden z najbardziej cenionych gatunków grzybów w Polsce. Charakteryzuje się pięknym, intensywnie żółtym kapeluszem oraz białą, gładką trzonem. Jest to grzyb jadalny i zdrowy, dlatego też często pojawia się w kuchniach jako dodatek do różnych dań. Można go wykorzystać do przygotowania różnego rodzaju dań, takich jak zupy, sosy, pieczenie oraz dania mięsne. Jest to grzyb bardzo ceniony przez smakoszy, którzy doceniają jego wyjątkowy smak i aromat.
Jak wygląda borowik żółtopory?
Borowik żółtopory (Boletus pinophilus) to jeden z najpopularniejszych grzybów w Europie. W Polsce jest uważany za prawdziwego króla lasów i cieszy się wielką popularnością wśród grzybiarzy i kucharzy. Jak jednak wygląda borowik żółtopory i jak go odróżnić od innych gatunków?
Borowik żółtopory to grzyb jadalny, który rośnie w lasach iglastych i mieszanych, szczególnie na glebach kwaśnych i ubogich w składniki mineralne. Jest to grzyb duży i masywny, o średnicy kapelusza od 5 do 20 cm. Młode okazy mają kulisty kształt, który z czasem przekształca się w płaski lub lekko wklęsły, z tępym garbkiem na środku. Powierzchnia kapelusza jest gładka, matowa lub błyszcząca, w kolorze od jasnożółtego do brązowoczarnego, czasem z czerwonymi lub fioletowymi odcieniami.
Charakterystyczną cechą borowika żółtoporego jest jego trzon, który ma wyraźnie żółtawy odcień, w odróżnieniu od innych borowików, których trzon jest biały lub szarawy. Trzon jest masywny, walcowaty, zgrubiały u podstawy, o długości od 6 do 20 cm. Powierzchnia trzonu jest gładka lub delikatnie kosmkowata, czasami z wąskimi pionowymi rowkami, zwłaszcza u starszych okazów. Na jego powierzchni można czasami zauważyć białe lub szarawe plamy.
Borowik żółtopory ma bardzo charakterystyczne rurki i pory. Rurki są przyrośnięte do kapelusza, białe lub jasnożółte, a ich długość wynosi od 1 do 2 cm. Pory są duże, kanciaste i mają kolor od jasnożółtego do oliwkowozielonego. Po uszkodzeniu miąższ kapelusza i trzonu borowika żółtoporego zmienia kolor na niebiesko lub zielonkawy.
Borowik żółtopory — występowanie
Borowik żółtopory jest szeroko rozpowszechniony na obszarze całej Europy oraz w Azji. W Polsce jest jednym z najczęściej występujących borowików. Rośnie w lasach liściastych i iglastych, szczególnie lubi gleby kwaśne i wilgotne. Często można go spotkać na terenach górzystych oraz w lasach iglastych na terenach wyżynnych. Najlepszym okresem na zbieranie borowików żółtoporych jest lato i jesień, kiedy to występują one w większych ilościach.
Czy borowik żółtopory jest trujący?
Borowik żółtopory (Boletus luridus) jest jednym z najbardziej popularnych gatunków grzybów jadalnych w Europie. Mimo że jest uważany za grzyb jadalny, to w przeszłości zdarzały się przypadki zatrucia nim. Powodem było spożycie dużych ilości grzyba, a także jego zbieranie w stanie przeterminowanym lub zanieczyszczonymi obszarami. W wyniku zatrucia mogą wystąpić objawy takie jak bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka oraz zawroty głowy.
Związki trujące, które występują w borowiku żółtoporowym to muskaryna i ibotenic acid. Muskaryna to organiczny związek chemiczny, który występuje w niektórych grzybach i może powodować objawy zatrucia, takie jak suchość w ustach, pocenie się, zaburzenia widzenia, trudności z oddychaniem i trudności z mówieniem. Ibotenic acid, z kolei, to neurotoksyna, która może powodować dezorientację, drgawki i utratę przytomności.
Jednakże badania wykazują, że zawartość tych związków trujących w borowiku żółtoporowym jest stosunkowo niska i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia w przypadku spożywania umiarkowanych ilości grzyba. Należy jednak pamiętać, że osoby uczulone na grzyby lub z chorobami układu pokarmowego powinny unikać spożywania grzybów w ogóle, a zawsze przed spożyciem borowików należy dokładnie je sprawdzić i odciąć końcówki nóg.
Borowik żółtopory a ceglastopory — podobieństwa i różnice
Borowik żółtopory (Boletus luridus) i borowik ceglastopory (Boletus erythropus) to dwa popularne gatunki grzybów jadalnych, które często pojawiają się w lasach liściastych i iglastych. Oba gatunki wyróżniają się swoim charakterystycznym wyglądem i smakiem, ale posiadają także pewne podobieństwa i różnice, które warto poznać.
Podobieństwa:
- Wszystkie borowiki posiadają kapelusz o charakterystycznej budowie z porami na spodniej stronie. Kapelusz u obu gatunków ma okrągły kształt, a u młodszych okazów jest bardziej wypukły, a u starszych bardziej płaski.
- Oba gatunki rosną w lasach liściastych i iglastych, na glebach kwaśnych i ubogich w wapń.
- Zarówno borowik żółtopory, jak i ceglastopory posiadają żółtawą, mięsistą blaszkę na spodniej stronie kapelusza. Ta właśnie blaszka jest jednym z najbardziej charakterystycznych cech borowików, dzięki której łatwo je rozpoznać.
- Zarówno borowik żółtopory, jak i ceglastopory są uważane za grzyby jadalne, które posiadają delikatny, orzechowy smak.
Różnice:
- Borowik żółtopory posiada kapelusz o kolorze ciemnobrązowym, czasami nawet czarnym, a blaszki pod nim mają jasnożółty kolor. Natomiast borowik ceglastopory posiada kapelusz o ciemnoczerwonym kolorze, a blaszki pod nim są czerwone.
- Borowik żółtopory posiada miąższ o kolorze białym, który po przecięciu zmienia barwę na szaroniebieską. Z kolei miąższ borowika ceglastoporego jest białawy, ale po przecięciu zmienia barwę na niebieskozieloną.
- Borowik ceglastopory ma grubszy trzon niż żółtopory.
- Borowik żółtopory można spotkać już od czerwca, natomiast ceglastopory zazwyczaj pojawiają się później, od sierpnia do października.
Borowik żółtopory w kuchni
Borowik żółtopory to jedna z najbardziej cenionych i poszukiwanych grzybów w kuchni. Charakteryzuje się wyjątkowym smakiem oraz aromatem, co sprawia, że jest często używany w różnych daniach kulinarnych. W kuchni wykorzystywany jest na wiele sposobów. Można go dodawać do zup, sosów, dań mięsnych oraz rybnych. Borowik żółtopory doskonale komponuje się z mięsem, co sprawia, że często jest wykorzystywany jako dodatek do dań mięsnych, takich jak pieczeń czy gulasz. Można go również wykorzystać jako samodzielne danie, np. smażąc go na patelni z masłem i cebulą, a następnie podając z ziemniakami i surówką.
Jednym z najpopularniejszych sposobów na wykorzystanie borowika żółtoporego jest dodanie go do zupy grzybowej. Aby przygotować zupę, należy najpierw pokroić borowik żółtopory na mniejsze kawałki, a następnie podsmażyć go na patelni z cebulą i czosnkiem. Następnie dodajemy pokrojone warzywa, takie jak marchew, pietruszka i seler, oraz przyprawy, takie jak liść laurowy, tymianek i ziele angielskie. Całość gotujemy przez około 30-40 minut, aż zupa nabierze odpowiedniego smaku i aromatu.
Innym sposobem na wykorzystanie borowika żółtoporego jest dodanie go do sosu pieczeniowego. Aby przygotować taki sos, należy najpierw podsmażyć borowik żółtopory na patelni z cebulą i czosnkiem, a następnie dodać go do sosu pieczeniowego. Borowik żółtopory doskonale uzupełni smak mięsa, a dodatkowo nada sosowi wyjątkowy smak i aromat.
Borowik żółtopory — przepisy
W sezonie grzybowym borowik żółtopory często gości na polskich stołach w postaci smażonych, duszonych lub pieczonych potraw. Poniżej przedstawiamy kilka przepisów na dania z borowikiem żółtoporym, które z pewnością przypadną do gustu miłośnikom grzybów.
Smażone borowiki żółtopore z cebulą i boczkiem
Składniki:
- 500 g borowików żółtoporych
- 2 cebule
- 100 g boczku wędzonego
- 2 łyżki oleju
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Borowiki dokładnie oczyść i pokrój w plastry.
- Cebulę pokrój w drobną kostkę, a boczek w paseczki.
- Na patelni rozgrzej olej i podsmaż cebulę.
- Dodaj boczek i smaż razem przez około 5 minut.
- Dodaj borowiki i smaż na złoty kolor.
- Dopraw solą i pieprzem do smaku.
Borowikowa zupa krem
Składniki:
- 500 g borowików żółtoporych
- 1 cebula
- 1 marchewka
- 1 seler
- 1 pietruszka
- 1 litr bulionu warzywnego
- 2 łyżki masła
- 1/2 szklanki śmietany 30%
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Borowiki dokładnie oczyść i pokrój w kawałki.
- Cebulę, marchewkę, seler i pietruszkę pokrój w drobną kostkę.
- Na patelni rozgrzej masło i podsmaż warzywa przez kilka minut.
- Dodaj borowiki i smaż razem przez około 10 minut.
- Wlej bulion i gotuj przez około 20 minut, aż warzywa i grzyby będą miękkie.
- Zupę zmiksuj blenderem na kremową masę.
- Dodaj śmietanę i dopraw solą i pieprzem do smaku.
Pieczony filet z kurczaka z borowikami żółtopory
Pieczony filet z kurczaka z borowikami żółtopory to wyśmienite danie, które z pewnością zadowoli każdego smakosza. To połączenie soczystego mięsa z aromatycznymi grzybami sprawi, że niejedna osoba zacznie się delektować już od pierwszego kęsa.
Przygotowanie tego dania nie jest skomplikowane, ale wymaga nieco czasu i uwagi, aby uzyskać pożądany efekt. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przepis na pieczonego fileta z kurczaka z borowikami żółtopory.
Składniki:
- 4 filety z kurczaka
- 200 g borowików żółtoporych
- 2 łyżki masła
- 2 ząbki czosnku
- 2 łyżeczki suszonego tymianku
- 1 łyżka soku z cytryny
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Filety z kurczaka umyj i osusz. Następnie przypraw je solą i pieprzem z obu stron.
- Borowiki żółtopore oczyść, opłucz i pokrój na mniejsze kawałki.
- W rondlu rozgrzej masło i dodaj do niego posiekany czosnek. Smaż go przez około minutę, a następnie dodaj borowiki i tymianek. Smaż całość na małym ogniu przez około 10 minut, aż grzyby zmiękną i zaczną wydzielać sok.
- Przełóż borowiki na patelnię do pieczenia i ułóż na nich filety z kurczaka. Polej wszystko sokiem z cytryny.
- Piecz w nagrzanym do 180 stopni Celsjusza piekarniku przez około 20-25 minut, aż mięso będzie dobrze upieczone.
Gotowe danie można podawać z ziemniakami lub innymi ulubionymi dodatkami. Smacznego!
