W poszukiwaniu oryginalnej i jednocześnie pachnącej klasyką dekoracji ścian wewnętrznych warto zwrócić uwagę na wracające do mody lamperie. Ten charakterystyczny typ ściennej okładziny wykonywanej z szeregu różnych materiałów od kamienia, marmuru, stiuku aż po drewno, w nowoczesnym wydaniu znów nabiera niezwykle atrakcyjnej formy. To dobry sposób na piękną odmianę domowego wnętrza.

Co to jest i jak wygląda lamperia?

Samo słowo lamperia pochodzi z języka niemieckiego Lamperie oraz francuskiego Labris i oznacza wewnętrzną okładzinę ścian, której główną rolą jest ich ozdoba, a poboczną – ochrona przed zabrudzeniami i uszkodzeniami. W nowoczesnej aranżacji wnętrz rzadziej jednak zwraca się uwagę na walory ochronne lamperii, stawiając na pierwszym miejscu jej zalety estetyczne. W wielu kręgach uważa się wręcz, że lamperia stanowi ekskluzywne wykończenie ścian i jest swoistym powiem luksusu we wnętrzach.

Lamperia – skąd się wzięła?

Pierwsze historyczne wzmianki o okładzinach ściennych, które z czasem zaczęto nazywać lamperiami pochodzą z XIX wieku, a dokładniej z ówczesnych pałaców i arystokratycznych dworów, które za wszelką cenę miały się wyróżniać od zwykłych domostw. To właśnie wtedy do tworzenia dekoracji na ścianach wewnętrznych takich obiektów używano drewna, kamienia i marmuru, dodającego tym przestrzeniom ekskluzywnego designu.

Lamperia kiedyś

Poza epoką XIX-wiecznych dworków, do użytku codziennego lamperia zaczęła wchodzić z racji na swoje walory praktyczne i przez długi czas nie traktowano jej jako ozdobę. Stanowiła ona przede wszystkim metodę na ochronę ścian w pomieszczeniach bardzo intensywnie użytkowanych. Jedną z pierwszych form takiej lamperii było malowanie ścian np. do połowy lub do 1/4 wysokości farbami olejnymi, które łatwo się zmywało. Najprościej wyobrazimy sobie takie starszego typu lamperie, wracając myślą chociażby do pomieszczeń szpitalnych i medycznych. To właśnie tam, w poczekalniach i gabinetach lekarzy ściany malowano w części farbą olejną, zmniejszając tym samym tempo ich zniszczeń i zabrudzeń. Automatycznie nie myślano więc o takim rozwiązaniu w domach prywatnych, bo po pierwsze kojarzyło się ono ze szpitalnymi kolejkami, a po drugie z kolorami, które nierzadko „odbierały chęć do życia”. Nudne, smutne, jednostajne – a w latach 70. I 80. w Polsce wręcz kojarzone z obciachem. W tamtym okresie nie myślano nawet o lamperiach z eleganckiego kamienia czy marmuru, bo albo takich materiałów nie było, albo ludzie nie mieli na nie pieniędzy.

Lamperia dzisiaj

Z biegiem czasu czysto praktyczna rola lamperii została wyparta przez jej walory estetyczne i zmianę materiałów wykorzystywanych do jej tworzenia. Zwykłą farbę olejną zaczęto zastępować np. dekoracyjnymi tapetami, drewnem, tworzywami sztucznymi formowanymi na wzór płaskorzeźb, bogato zdobionym lub zupełnie gładkim kamieniem, stiukiem, marmurem, a nawet cegiełkami klinkierowymi. Każda taka forma wewnętrznej ozdoby ścian, która nie ciągnęła się do sufitu, a pozostawała jedynie u dołu ściany, stawała się piękną i wyjątkowo efektowną lamperią.

Dziś wyróżnić możemy kilka rodzajów lamperii i każdy z nich związany jest wprost z materiałem, jakiego używa się do wykonania okładziny ściennej.

Rodzaje lamperii

  • Lamperie malowane – najtańsze w produkcje, bardzo szybkie do wykonania i praktycznie nieograniczone kolorystycznie, bo w sklepach dostępne są setki odcieni  farb olejnych
  • Z tapety – dość proste do samodzielnego przyklejenia oraz ewentualnego zdarcia z czasie. Takie lamperie dobrze sprawdzają się np. w pokojach dziecięcych.
  • Lamperie drewniane – bardzo solidne, eleganckie i wprowadzające do wnętrza naturalny, przytulny klimat
  • Kamienne, betonowe marmurowe – zdecydowanie droższe, cięższe i zwykle wymagające zatrudniania ekipy, która bezpiecznie dla domowników zamontuje je na ścianach
  • Lamperie z tkaniny – ocieplające np. wykończenie wnętrza sypialni czy dodające stylu gabinetom artystów.

Jak wysoka powinna być lamperia?

Standardy wytyczone przez architektów wnętrz mówią, że lamperia powinna ciągnąć się do maksymie 1,2 metra wysokości od podłogi. Taka wysokość zapewnia ochronę ściany i jednocześnie nie zajmuje jej większej części, pozostając przy tym ekonomiczna w wykonaniu. Oczywiście, co do tego jak wysoka powinna być lamperia, musimy pamiętać, że jest to też zależne od wysokości ściany. W starych, wysokich kamieniach swobodnie można ją wykonać wyżej niż do 120 cm. W przypadku położenia lamperii w połowie ściany, będzie ona z kolei pełnić dodatkową rolę optycznego podwyższenia sufitu i wnętrza. W niskich pomieszczeniach w zupełności wystarczy dociągnąć ją do około 80-90 cm.

Najczęstsza wysokość lamperii: od podłogi do 1/3 lub 1/2 wysokości ściany.

Czy lamperie są modne?

Kilkadziesiat lat temu, kiedy na rynku budowlanym w Polsce nie było jeszcze dostępnej tak dużej różnorodności materiałów dekoracyjnych do wnętrz, lamperie nie kojarzyły się z czymś „trendy”. Dziś, kiedy już dawno nie są to brzydkie farby olejne kojarzone ze szpitalami, a małe dzieła sztuki z drewna, kamienia, cegiełki czy tapet – zdecydowanie wróciły na modowe salony. Urozmaicają one przestrzeń, dodają elegancji, podkreślają charakter, a do tego można dosłownie przebierać w możliwościach.

Jak zrobić lamperię? Kilka wskazówek

Rzeczą, którą większość osób najbardziej lubi w lamperiach jest to, że można je zrobić samodzielnie. W zależności od rodzaju lamperii, można ją kupić w formie gotowej do przyklejenia na ścianę, zamontowania wkrętami lub jak w przypadku farby – po prostu pomalować nią ścianę.

Pomysły na lamperię:

  • Lamperia angielska – super modna! Gotowe panele ścienne do takiej lamperii kupujemy w sklepie (duży wybór online), a następnie zgodnie z instrukcją producenta mocujemy do ściany. W topie popularności są tu od lat panele białe zdobione deseczkami układającymi się w wewnętrzny kwadrat – to nawiązanie do staroangielskich dworków, które na wewnętrznych ścianach wyglądają dzięki takim lamperiom bardzo elegancko. Angielską lamperię dostaniemy w wariantach drewnianych, polistyrenowych i zrobionych z płyty MDF. Dodatkowo, w sklepach produkujących panele pod boazerię angielską można też kupić kompletne, gotowe zestawy do samodzielnego jej montażu.
  • Lamperia namalowana farbą – oczyszczamy ścianę i przy użyciu pędzla lub malarskiego wałka malujemy daną powierzchnię. Najlepiej sprawdzi się tu farba olejna lub emulsyjna, a przed malowanie wytyczamy jeszcze poziom, do którego chcemy dociągnąć wysokość malowanej lamperii.
  • Lamperia z tapety – tapetę kupujemy gotową razem z klejem optymalnym do jej przyklejenia do ściany. Tu trzeba zwrócić uwagę na idealne doklejenie pasm tapety tak, by tworzyły założony wzorek i by trzymały się jednej, równej linii.
  • Lamperia drewniana – bardziej wymagająca przy samodzielnym tworzeniu, ale warta uwagi! Można wykorzystać zarówno gotowe, już polakierowane deski, które przytwierdza się do zamocowanej do ściany listwy, albo wręcz postawić na deski surowe. Te ostatnie – zabezpieczone przezroczystym lakierem będą się prezentowały bardzo naturalnie.

Do jakich pomieszczeń pasuje lamperia?

Szukając odpowiedzi na pytanie do jakich pomieszczeń pasuje lamperia, musimy zastanowić się nad ich przeznaczeniem. Co do zasady ten typ okładziny ściennej sprawdzi się wszędzie, ale tylko wówczas, gdy faktycznie w takim pomieszczeniu będzie robić wrażenie. Nie opłaca się np. tworzyć drogiej lamperii do wnętrz zupełnie nieużywanych, bo w tym przypadku tracimy pieniądze, a stylowej aranżacji i tak nikt nie ogląda. Z kolei we wnętrzach użytkowanych regularnie, pasuje np. do:

  • Salonów – jako dobry sposób na oddzielenie dolnej użytkowej części, na której stoją meble od górnej, będącej miejsce np. na kolekcję obrazów, rodzinne kolaże z fotografiami itp.
  • Przedpokojów – domowych, gdzie np. idealnie wygląd hallu podkreśli lamperia angielska, ale i firmowych – tu niezmiennie sprawdzającą się opcją jest malowanie części ścian olejnymi farbami
  • Pokoju dziecięcego – jako metoda na przykuwającą oko dekorację np. w formie tapet z ulubionymi postaciami bajkowymi, zwierzątkami czy elementami wyciszającymi pociechę i sprzyjającymi jej zasypianiu.
  • Kuchni – estetyczna i praktyczna, bo ograniczająca czas, jaki byłby potrzebny na przemalowywanie podniszczonych i narażonych na ciągłe zaplamienia ścian. Tu dobrą opcją są lamperie kamienne oraz te wykonane z ceramicznych płytek.
  • Łazienki – lamperiami pasującymi do tego pomieszczenia są przede wszystkim te zrobione z płytek – ułatwią sprzątanie i nie będzie tak szybko widać na nich zabrudzeń. Dodatkowo ochronią ścianę przed przesiąkaniem wilgocią.
  • Sypialni – wybór lamperii w tym wnętrzach musi być przemyślany, a architekci podpowiadają stonowane kolory lamperii drewnianych i tapet, które dobrze będą współgrać z barwą ściany i odróżniać od niej jedynie lekkim kontrastem. Taka pastelowa, jasna okładzina ścienna będzie sprzyjać wyciszeniu i relaksowi, które w sypialni są kluczowe.
  • Wnętrz reprezentacyjnych i biurowych – podniesie ich elegancki wygląd i szyk, sprawiając że podziwiający je klienci lub kontrahenci od razu wyczują poważny charakter firmy. Tu zaleca się lamperie z droższych materiałów jak kamień, stiuk, marmur, i rezygnację z farb olejnych, które „pachną taniością”.
  • Klatek schodowych – tu klasykiem jest lamperia z farby olejnej

Dodatkowo, nowoczesne lamperie doskonale prezentują się na schodach – w miejscach często używanych i tym samym narażonych na zabrudzenia.

Z czym łączyć lamperię?

Jak zastosować okładzinę ściany w zetknięciu z jej pozostałą częścią? Z czym łączyć lamperię? Najpopularniejszym rozwiązaniem jest oczywiście łączenie jej z farbą: na dole drewniana lamperia, u góry ściana gładka, malowana farbą. Alternatywą są ściany pokryte tynkami dekoracyjnymi, cechujące się ozdobną strukturą i artystyczną porowatością – ich zestawienie ze znajdującą się u dołu lamperią również prezentuje się efektownie. Dodatkowo, można spotkać opcje łączenia lamperii z nowoczesną boazerią, ale tu trzeba pamiętać o mocnym kontraście kolorystycznym między tymi dwiema powierzchniami tak, by nie sprawiały one wrażenia zlewania się ze sobą.

Interesującym materiałem do połączenia z lamperią są też tkaniny i płytki ceramiczne. Te pierwsze pojawiają się w pomieszczeniach o przeznaczeniu często artystycznym, a te drugie – w kuchniach i łazienkach.

Zalety lamperii

Główne zalety lamperii dzielimy na te związane z jej walorami estetycznymi oraz praktycznymi. Tu warto wymienić:

  • Efektowny sposób wykończenia ścian, dzięki któremu zyskują one elegancki wygląd
  • Piękna dekoracja do wnętrz mieszkalnych, reprezentacyjnych i publicznych
  • Zmiana charakteru wnętrza i jego ożywienie
  • Zabezpieczenie ścian przed zabrudzeniami
  • Ochronę ścian przed przypadkowym uszkodzeniem – np. w restauracjach, gdzie przesuwane przez klientów krzesła mogłoby porysować ściany
  • Tworzenie powierzchni, którą bardzo łatwo i szybko można oczyścić, odtłuścić i pozbyć się powstałych na niej plam czy otarć
  • W wielu przypadkach – możliwość samodzielnego położenia lamperii, bez zdawania się na profesjonalistów