Czernidłak kołpakowaty, znany także pod nazwą bedłka kołpak czy czubajka, to grzyb należący do rodziny pieczarkowatych. To bardzo smaczny i wartościowy grzyb, który wykorzystywany jest nie tylko w kuchni, ale i w leczeniu różnych chorób.
Jak wygląda i gdzie rośnie czernidłak kołpakowaty?
Czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus) występuje na wszystkich kontynentach poza Afryką i Antarktydą. W Polsce jest pospolity. Można go spotkać w lasach iglastych i liściastych, a także przy przydrożnych rowach, na łąkach, polanach, pastwiskach oraz brzegach rzek. Z powodzeniem można go uprawiać w przydomowych ogródkach (lubi mocno nawożona glebę). Rośnie bardzo szybko – wystarczy kilka godzin, aby powstał owocnik, wytworzyły się zarodniki i rozłożyły się stare okazy. Można go znaleźć od maja do listopada.
Czernidłak kołpakowaty ma kapelusz o średnicy od 4 do 12 cm, który w początkowej fazie wzrostu jest jajowaty, potem stożkowaty, a na końcu kłębiasty. W czasie dojrzewania kapelusz staje się bardziej łuskowaty i delikatny, aż w końcu rozpada się na kawałki. Barwa kapelusza jest biała lub bladobrązowa, a na jego powierzchni widać charakterystyczne, ciemniejsze łuski.
Trzon czernidłaka kołpakowatego ma długość od 8 do 20 cm i grubość od 1 do 2 cm. Jest walcowaty, pełny i biały. Na jego wierzchołku znajduje się biały kołpak, który jest podobny do kapelusza. Pod kołpakiem widać charakterystyczną dla czernidłaków czarną masę zarodników (stąd nazwa gatunkowa – „comatus” oznacza „włochaty”).
Czy czernidłak kołpakowaty jest jadalny?
Czernidłak kołpakowaty jest uważany za jadalny grzyb. Wiele osób ceni go za jego delikatny smak, a także za fakt, że łatwo go odróżnić od innych grzybów. Jednakże podobnie jak w przypadku większości grzybów, istnieją pewne czynniki, które należy wziąć pod uwagę przed jego spożyciem.
Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na miejsce zbioru. Grzyby zebrane w pobliżu autostrad lub w miejscach, gdzie jest dużo zanieczyszczeń, mogą być skażone szkodliwymi substancjami. Dlatego warto szukać czernidłaków kołpakowatych w miejscach, gdzie jest czyste powietrze i czysta woda.
Po drugie, ważne jest, aby zawsze zbierać czernidłaki kołpakowate w odpowiednim momencie. Młode grzyby są zazwyczaj najsmaczniejsze i najbardziej pożywne, podczas gdy starsze grzyby mogą być mniej smaczne.
Po trzecie, ważne jest, aby odpowiednio przygotować czernidłaki kołpakowate przed spożyciem. Wiele osób decyduje się na ich smażenie lub gotowanie, co może zwiększyć ich wartość odżywczą oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia niepożądanych efektów zdrowotnych.
Czernidłak kołpakowaty — właściwości zdrowotne i odżywcze
Czernidłak kołpakowaty jest często spożywany przez ludzi, zarówno jako składnik tradycyjnych potraw, jak i w celach leczniczych. W tym artykule omówimy właściwości odżywcze i zdrowotne czernidłaka kołpakowatego.
Właściwości odżywcze:
Czernidłak kołpakowaty jest bogaty w białko, błonnik, witaminy i minerały. Zawiera również niskie ilości tłuszczu i cukru, co czyni go idealnym składnikiem diety dla osób, które chcą utrzymać prawidłową wagę. Grzyb ten zawiera również składniki odżywcze, takie jak:
- Potas: pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi i funkcjonowania mięśni i nerwów.
- Fosfor: jest ważnym składnikiem budulcowym kości i zębów.
- Magnez: pomaga w utrzymaniu prawidłowego rytmu serca i regulacji poziomu cukru we krwi.
- Żelazo: jest niezbędne dla produkcji czerwonych krwinek, które transportują tlen przez organizm.
- Witamina B2: pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry, włosów i paznokci, a także w metabolizmie energii.
Właściwości zdrowotne:
Czernidłak kołpakowaty jest również znany ze swoich właściwości leczniczych. Zawiera związki, które mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Badania wykazały, że spożywanie czernidłaka kołpakowatego może przynieść następujące korzyści zdrowotne:
- Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi: badania wykazały, że związki zawarte w czernidłaku kołpakowatym mogą pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka chorób serca.
- Poprawa funkcjonowania układu trawiennego: czernidłak kołpakowaty zawiera błonnik, który pomaga w regulacji funkcjonowania układu trawiennego i poprawia trawienie.
- Poprawa odporności: badania wykazały, że czernidłak kołpakowaty może pomóc w poprawie odporności organizmu poprzez stymulowanie produkcji limfocytów.
- Regulacja poziomu cukru we krwi: czernidłak kołpakowaty może pomóc w regulacji poziomu cukru.
Czernidłak kołpakowaty — przepisy
Czernidłak kołpakowaty może być przyrządzany na wiele sposobów, a przepisy z jego udziałem są bardzo różnorodne.
Pierwszym i najprostszym sposobem na przygotowanie czernidłaka kołpakowatego jest usmażenie go na patelni. Grzyby należy oczyścić, pokroić na mniejsze kawałki i wrzucić na rozgrzaną patelnię z olejem lub masłem. Smażyć na złoty kolor, a następnie doprawić solą i pieprzem.
Innym sposobem na przyrządzenie czernidłaka kołpakowatego jest zupa. Do przygotowania zupy z czernidłaków kołpakowatych potrzebujemy: 500 g grzybów, 2 cebule, 2 ząbki czosnku, 1,5 litra bulionu drobiowego, 2 łyżki masła, 2 łyżki mąki, 1 szklankę śmietany, sól i pieprz. Cebulę i czosnek kroimy w drobną kostkę i podsmażamy na maśle. Następnie dodajemy pokrojone grzyby i smażymy przez około 10 minut. Do garnka wlewamy bulion, dodajemy smażone grzyby, przyprawiamy solą i pieprzem, gotujemy przez około 15 minut. Na koniec dodajemy śmietanę i zagotowujemy jeszcze raz. Podajemy z kawałkami chleba lub grzankami.
Czernidłak kołpakowaty świetnie sprawdza się również jako dodatek do mięsa. Możemy go grillować, piec w piekarniku lub dusić z cebulą i pomidorami. Do duszenia potrzebujemy: 500 g czernidłaków kołpakowatych, 2 cebule, 2 pomidory, 2 ząbki czosnku, 2 łyżki masła, sól i pieprz. Cebulę i czosnek kroimy w drobną kostkę i podsmażamy na maśle. Następnie dodajemy pokrojone pomidory i smażymy przez około 5 minut. Do garnka wrzucamy czernidłaki i dusimy razem z warzywami przez około 20 minut. Przyprawiamy solą i pieprzem.
Czernidłak kołpakowaty można również dodawać do makaronów i sałatek. Jest to bardzo uniwersalny grzyb, który świetnie komponuje się z różnymi składnikami.
