Czubajnik czerwieniejący (Chlorophyllum rhacodes), którego dawna polska nazwa brzmi czubajka czerwieniejąca, to grzyb należący do rodziny pieczarkowatych. Jest rozpowszechniony na całym świecie, zwłaszcza w umiarkowanych strefach klimatycznych, gdzie rośnie w lasach, parkach i ogrodach. Wiele osób zastanawia się, czy ten grzyb jest trujący, a zatem warto przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu.
Jak wygląda i gdzie występuje czubajka czerwieniejąca?
Czubajnik czerwieniejący występuje w Europie, Ameryce Północnej i Azji. W Polsce jest dość powszechny i można go znaleźć na polanach, pastwiskach i w lasach iglastych.
Grzyb ten czerwieniejący ma charakterystyczny wygląd. Kapelusz ma średnicę od 10 do 30 cm i kształt początkowo półkulisty, a potem wypukły. Kolor kapelusza jest biały z żółtawym odcieniem i zazwyczaj pokryty jest brunatnymi łuskami, które z wiekiem znikają. Charakterystyczną cechą czubajnika czerwieniejącego jest zmiana koloru kapelusza na czerwony po dotknięciu lub uszkodzeniu.
Trzon czubajnika czerwieniejącego ma wysokość od 10 do 25 cm i grubość od 1,5 do 4 cm. Jest on biały z żółtawymi łuskami i pokryty białymi, włóknistymi resztkami osłony. Na trzonie występuje charakterystyczne pierścień o białej barwie.
Blaszki czubajnika czerwieniejącego są białe i zazwyczaj gęsto ustawione. Miąższ grzyba jest biały, twardy i mięsisty, a jego zapach jest delikatny i przyjemny.
Czubajka czerwieniejąca czy jest jadalna?
Czubajnik czerwieniejący jest jednym z najczęściej spożywanych grzybów na świecie i jest ceniony za swoje walory smakowe oraz odżywcze. Jednak trzeba zachować ostrożność, ponieważ może być mylony z trującymi gatunkami, takimi jak muchomor czerwony. Ponadto niektóre osoby mogą doświadczać niepożądanych skutków spożycia czubajnika czerwieniejącego, takich jak bóle brzucha i wymioty.
Czubajnik czerwieniejący zawiera toksyny z rodziny amatoksyn, takie jak α-amanityna i β-amanityna. Są one niebezpieczne dla zdrowia, ponieważ zaburzają procesy metaboliczne w organizmie, co prowadzi do uszkodzenia wątroby i nerek. Objawy zatrucia grzybami amatoksycznymi pojawiają się zwykle po kilku godzinach lub dniach i obejmują m.in. bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunkę, drgawki i zaburzenia świadomości.
Jednak poziom toksyn w czubajniku czerwieniejącym może być bardzo zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak poziom zanieczyszczenia grzybów, warunki ich wzrostu czy stan zdrowia grzyba. Dlatego też nie można jednoznacznie określić, czy czubajnik czerwieniejący jest trujący, czy nie.
Warto zwrócić uwagę, że czubajnik czerwieniejący może być mylony z innymi gatunkami grzybów, które są trujące. Dlatego też, przed spożyciem grzybów zawsze należy dokładnie zidentyfikować ich gatunek, a jeśli nie mamy pewności, czy grzyb jest bezpieczny do spożycia, należy zrezygnować z jego zbierania i spożycia.
Objawy zatrucia czubajką czerwieniejącą
Mimo, że czubajka czerwieniejąca jest grzybem jadalnym, to może być również niebezpieczny dla zdrowia jeśli zostanie spożyty w nadmiernych ilościach lub niedostatecznie ugotowany. Zatrucie czubajką czerwieniejącą może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, dlatego ważne jest, aby rozpoznać jego objawy i natychmiast szukać pomocy medycznej.
Objawy zatrucia czubajką czerwieniejącą zwykle pojawiają się po kilku godzinach od spożycia i mogą obejmować:
- Bóle brzucha – to jedno z pierwszych objawów zatrucia. Mogą pojawić się skurcze i uczucie nieprzyjemnego napięcia w okolicy żołądka.
- Nudności i wymioty – zatrucie czubajką czerwieniejącą może prowadzić do silnych nudności i wymiotów, które mogą wystąpić kilka razy w ciągu dnia.
- Biegunka – zwiększona ilość wody w kale, częste wypróżnianie, ból brzucha i ogólne osłabienie.
- Zawroty głowy i dezorientacja – zatrucie czubajką czerwieniejącą może wpłynąć na układ nerwowy, powodując dezorientację i zawroty głowy.
- Zwiększone bicie serca i szybkie oddychanie – zatrucie czubajką czerwieniejącą może wpłynąć na układ krążenia, co prowadzi do zwiększonego ryzyka arytmii i innych poważnych problemów sercowych.
- Drżenie mięśni i skurcze – zatrucie czubajką czerwieniejącą może prowadzić do drżenia mięśni, skurczów i bólu mięśniowego.
- Problemy z oddychaniem – w niektórych przypadkach zatrucie czubajką czerwieniejącą może prowadzić do trudności z oddychaniem, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
Jeśli podejrzewasz, że doszło do zatrucia czubajką czerwieniejącą, natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub zadzwoń na numer alarmowy. Ważne jest, aby zacząć leczenie jak najszybciej, aby uniknąć poważnych problemów zdrowotnych. Leczenie zatrucia czubajką czerwieniejącą polega zwykle na otrzymaniu płynów i leków w celu złagodzenia objawów oraz monitorowaniu stanu pacjenta.
Z którymi grzybami najczęściej mylony jest czubajnik czerwieniejący?
Najczęstszym błędem w identyfikacji czubajnika czerwieniejącego jest mylenie go z pieczarką dwuzarodnikową (Agaricus bisporus). W rzeczywistości pieczarka dwuzarodnikowa jest bardzo popularnym gatunkiem grzybów, który często pojawia się w supermarketach. Podobnie jak czubajnik, pieczarka dwuzarodnikowa ma biały kapelusz i blaszki, ale jest zazwyczaj mniejsza niż czubajnik i nie ma charakterystycznej czerwonej plamy w centrum kapelusza.
Innym grzybem, z którym często mylony jest czubajnik czerwieniejący, jest muchomor czerwony (Amanita muscaria). Muchomor czerwony jest bardzo toksyczny i niebezpieczny, a jego kapelusz i trzon są bardzo podobne do czubajnika czerwieniejącego, ale mają charakterystyczną czerwoną barwę z białymi plamami.
Podobieństwo czubajnika czerwieniejącego do innych gatunków pieczarek może być także przyczyną mylenia go z innymi grzybami, takimi jak boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus), który ma biały kapelusz i blaszki, ale jego blaszki są bardziej pionowe niż u czubajnika, a trzon ma charakterystyczny kształt łuski.
Z czubajnikiem czerwieniejącym może być także mylony lejkowiec szary (Clitocybe nebularis), który ma biały kapelusz i szarobrązowe blaszki. Jednak lejkowiec szary jest łatwy do odróżnienia od czubajnika ze względu na jego charakterystyczny, lejkowaty kształt kapelusza i trzonu.
Czubajka czerwieniejąca a kania
Czubajka czerwieniejąca często mylona jest także z kanią. Chociaż czubajka czerwieniejąca i kania wyglądają dość podobnie, są kilka kluczowych cech, które pozwalają odróżnić je od siebie. Po pierwsze, czubajka czerwieniejąca ma pomarańczowo-czerwony lub czerwony kolor, podczas gdy kania jest brązowa lub ciemnobrązowa. Po drugie, trzon czubajki czerwieniejącej ma jasne paski i siateczkowatą strukturę, podczas gdy trzon kanii jest białawy z brązowymi plamkami. Po trzecie, czubajka czerwieniejąca ma mięsisty miąższ, podczas gdy miąższ kanii jest biały i ma łagodny smak.
