Co to jest glikol i do czego służy?
Glikol to bezbarwna, bezwonna ciecz o właściwościach higroskopijnych, czyli pochłaniająca wilgoć z otoczenia. Z chemicznego punktu widzenia glikole to alkohole dwuwodorotlenowe, a ich podstawowy podział obejmuje glikol etylenowy i glikol propylenowy. Szeroko stosowane są w wielu gałęziach przemysłu – od chłodnictwa i klimatyzacji, przez przemysł spożywczy, aż po instalacje grzewcze i solarne. Popularność glikoli zawdzięczamy ich wyjątkowym właściwościom termicznym, odporności na zamarzanie oraz dużej zdolności do przewodzenia ciepła.
Rodzaje glikolu – glikol etylenowy a glikol propylenowy
Na rynku dostępne są przede wszystkim dwa podstawowe rodzaje glikolu: glikol etylenowy (MEG – monoethylene glycol) oraz glikol propylenowy (MPG – monopropylene glycol). Choć mają podobne zastosowania, różnią się znacznie właściwościami chemicznymi i stopniem toksyczności.
Glikol etylenowy jest bardziej powszechny i tańszy, ale też toksyczny dla ludzi i zwierząt. Z tego powodu stosuje się go głównie w zamkniętych układach technicznych, takich jak instalacje chłodnicze czy grzewcze, gdzie kontakt z organizmem żywym jest wykluczony.
Glikol propylenowy z kolei charakteryzuje się znacznie mniejszą toksycznością i bywa wykorzystywany w przemyśle spożywczym, kosmetycznym oraz w instalacjach wodnych, gdzie może dochodzić do przypadkowego kontaktu z wodą pitną. Ze względu na bezpieczeństwo, znajduje też zastosowanie w obiektach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, szpitale czy budynki mieszkalne.
Jakie zastosowanie ma glikol w instalacjach?
Glikole pełnią kluczową rolę jako czynniki robocze w różnorodnych systemach instalacyjnych. Najczęściej wykorzystywane są jako płyn niezamarzający (antyfreeze) w instalacjach grzewczych, chłodniczych i solarnych.
- Instalacje solarne: Glikol stosowany w układach kolektorów słonecznych zabezpiecza instalację przed zamarznięciem zimą i przegrzaniem latem, co znacznie wydłuża jej żywotność.
- Instalacje CO (centralnego ogrzewania): Chroni rury, wymienniki i pompy ciepła przed działaniem niskich temperatur, zapobiegając ich uszkodzeniu w okresie zimowym.
- Instalacje chłodnicze i klimatyzacyjne: Umożliwia skuteczne odbieranie ciepła z wnętrza budynków, utrzymując stabilną temperaturę medium chłodzącego.
Oprócz funkcji ochronnej, glikole zwiększają efektywność przenoszenia ciepła w systemie oraz wpływają na jego niezawodność w trudnych warunkach atmosferycznych.
Zalety stosowania glikolu w systemach grzewczych
Użycie glikolu w instalacjach niesie za sobą wiele korzyści technicznych oraz ekonomicznych. Przede wszystkim zapewnia:
- Odporność na zamarzanie: Odpowiednio dobrana mieszanka glikolu zabezpiecza układ przed uszkodzeniem spowodowanym przez lód.
- Ochrona przed korozją: Preparaty zawierają dodatki antykorozyjne chroniące metalowe elementy instalacji.
- Wydłużenie żywotności instalacji: Dzięki stabilnym parametrom pracy w szerokim zakresie temperatur zmniejsza się ryzyko awarii.
- Zapobieganie występowaniu osadów i skażeń biologicznych: Glikol może zawierać dodatki biobójcze ograniczające rozwój mikroorganizmów.
Warto jednak pamiętać, że nie każde urządzenie jest przystosowane do pracy z glikolem – przed jego zastosowaniem należy zapoznać się z instrukcją producenta.
Jak dobrać odpowiedni glikol do instalacji?
Wybór odpowiedniego rodzaju glikolu zależy od charakterystyki instalacji, warunków pracy oraz wymogów bezpieczeństwa. Najważniejsze aspekty do uwzględnienia to:
- Rodzaj materiałów w instalacji: Nie każdy glikol współpracuje ze wszystkimi metalami, np. aluminium może wymagać specjalnych inhibitorów korozji.
- Stopień toksyczności: W miejscach narażonych na kontakt płynu z wodą pitną wybór powinien paść na glikol propylenowy.
- Zasięg temperaturowy: Im niższa temperatura otoczenia, tym wyższe stężenie roztworu powinno być zastosowane; standardowo stosuje się stężenia 30–50%.
- Rodzaj układu: Dla układów zamkniętych używa się zazwyczaj glikolu etylenowego, dla otwartych i narażonych na kontakt – propylenowego.
Odpowiedni dobór wpływa bezpośrednio nie tylko na bezpieczeństwo użytkowania, ale też na trwałość całego systemu.
Ile kosztuje glikol? Porównanie cen
Cena glikolu zależy przede wszystkim od rodzaju substancji, stężenia i jakości użytych dodatków antykorozyjnych. Ogólnie rzecz biorąc:
- Glikol etylenowy (czysty lub w roztworze) kosztuje od ok. 7 do 12 zł/l dla użytkowników indywidualnych.
- Glikol propylenowy ze względu na niższą toksyczność i szersze zastosowanie w branży spożywczej może kosztować od 12 do nawet 20 zł/l.
Na rynku dostępne są również gotowe do użytku mieszanki glikolowe z dodatkami ochronnymi, oferowane w kanistrach 5-, 10- lub 20-litrowych, a w przypadku inwestycji przemysłowych nawet w beczkach czy paletopojemnikach. Dla klientów hurtowych ceny mogą być znacznie korzystniejsze.
Warto zaznaczyć, że oszczędzanie na jakości glikolu może się zemścić wielokrotnie większymi kosztami napraw w przyszłości.
Jak często wymieniać glikol w instalacji?
Choć glikole mają wysoką stabilność chemiczną, ich funkcjonalność może ulegać pogorszeniu z czasem. Zanieczyszczenia, utlenianie się substancji i wytrącanie inhibitorów sprawiają, że zaleca się kontrolę stanu glikolu co 2–3 lata.
W przypadku wykrycia spadku wartości pH, obecności osadów korozji lub zmiany przejrzystości, glikol należy wymienić. Regularna konserwacja instalacji i badanie parametrów płynu roboczego to najskuteczniejszy sposób na przedłużenie jej żywotności oraz uniknięcie nieplanowanych przestojów czy kosztownych usterek.
W nowoczesnych instalacjach możliwe jest też odzyskiwanie i filtracja glikolu, co pozwala zmniejszyć zużycie i koszty eksploatacyjne.
Cześć, nazywam się Marcel i od lat pasjonuję się tematyką wnętrz, ogrodów i szeroko pojętego designu. Na moim blogu znajdziecie wiele ciekawych inspiracji oraz pomysłów.
