Lycoperdon Pers., znana również jako purchawka, to rodzaj grzybów z rodziny purchawkowatych (Lycoperdaceae). Te wyjątkowe grzyby rosną na całym świecie i są znane z charakterystycznej kulistej lub jajowatej formy, która przypomina małą piłkę do golfa. Chociaż niektóre gatunki Lycoperdon Pers. są trujące, wiele z nich jest jadalnych i stanowi interesujący dodatek do wielu potraw kuchni.
Co to jest purchawka?
Purchawka (Lycoperdon Pers.) jest rodzajem grzybów z rodziny purchawkowatych (Lycoperdaceae). Występuje na całym świecie, głównie w lasach, na łąkach i pastwiskach. Lubi wilgotne, zacienione obszary, w pobliżu drzew i innych roślin.
Purchawki charakteryzują się kulistym lub jajowatym kształtem oraz miękką, skórzastą powierzchnią, która później pęka, uwalniając zarodniki. Wewnątrz znajduje się biały, miękki miąższ, który wraz z wiekiem zmienia kolor na szarobrązowy lub czarny, a następnie przekształca się w pył. Są grzybami roślinożernymi – żywią się martwymi resztkami roślin. Często występują w dużych skupiskach, zwanych stadem lub kupą purchawek.
Purchawki są popularnymi grzybami jadalnymi, szczególnie w Azji i Europie. Mogą być spożywane na surowo lub gotowane, często w formie zupy lub sosu. W niektórych krajach, takich jak Japonia, purchawki są również stosowane w medycynie tradycyjnej, głównie jako środek na problemy z układem pokarmowym i odpornościowym.
Purchawki mają również znaczenie ekologiczne, ponieważ pomagają w rozkładzie martwej materii roślinnej, przyczyniając się do oczyszczania gleby. Ponadto, ze względu na swoje właściwości absorbujące, mogą być wykorzystywane do usuwania substancji toksycznych z gleby i wody.
Jak rozpoznać purchawkę w lesie?
Purchawki są to jedne z najczęściej spotykanych grzybów w lasach i parkach, szczególnie jesienią. Wyróżniają się swoim charakterystycznym wyglądem i sposobem rozmnażania. W tym artykule przedstawimy, jak rozpoznać purchawkę w lesie.
Wygląd i cechy purchawki
Purchawki mają kulisty kształt i są pokryte białawymi lub brązowawymi łuskami. Dojrzałe purchawki mogą osiągnąć rozmiar od kilku milimetrów do kilku centymetrów, a ich wnętrze wypełnia zarodnikowa masa. Purchawki wyróżniają się również tym, że w momencie dojrzałości ich zarodnikowa masa ulega rozproszeniu w wyniku wpływu sił zewnętrznych, takich jak wiatr czy uderzenie deszczu. Dzięki temu grzyb rozsiewa swoje zarodniki na większe odległości.
Gdzie szukać purchawek?
Purchawki można spotkać na całym świecie, w lasach iglastych i liściastych, na pastwiskach i łąkach, a nawet w parkach i ogrodach. Najlepiej szukać ich w okresie jesienno-zimowym, kiedy to grzyby są już dojrzałe i gotowe do rozsiewania swoich zarodników. Purchawki zwykle rosną w grupach, więc jeśli znajdziesz jedną, prawdopodobnie znajdziesz więcej w pobliżu.
Jak rozpoznać purchawkę?
Rozpoznanie purchawki w lesie może być łatwe, jeśli wiesz, na co zwrócić uwagę. Poniżej przedstawiamy kilka podpowiedzi, które pomogą Ci rozpoznać purchawkę:
- Kształt – Purchawki mają kulisty kształt, który może przypominać piłkę lub jajko.
- Łuski – Pokrywające purchawkę łuski są białawe lub brązowawe i często mają charakterystyczne wzory.
- Wnętrze – Dojrzałe purchawki mają wypełnione zarodnikową masą wnętrze, które może mieć kolor od białego do brązowego.
- Rozpad – Jeśli purchawka jest już dojrzała, jej wnętrze powinno się łatwo rozpaść, a zarodnikowa masa zostanie rozproszona.
- Miejsce występowania – Purchawki rosną w grupach, więc jeśli znajdziesz jedną, prawdopodobnie znajdziesz więcej w pobliżu.
Czy wszystkie purchawki są jadalne?
Istnieje wiele mitów i błędnych informacji na temat jadalności purchawek. Niektórzy ludzie uważają, że wszystkie purchawki są jadalne i nie powodują szkody dla zdrowia, jednak takie podejście jest bardzo ryzykowne.
W rzeczywistości, tylko niektóre gatunki purchawek są jadalne i bezpieczne do spożycia. Inne gatunki mogą powodować różnego rodzaju problemy żołądkowe, a nawet być trujące.
Na przykład, jednym z najbezpieczniejszych i najczęściej spożywanych gatunków purchawek jest Lycoperdon perlatum, znany również jako purchawka chropowata. To popularny grzyb w Europie i Ameryce Północnej, a jego delikatny smak i miękka, kremowa konsystencja sprawiają, że jest on często używany jako składnik dań z grzybami.
Które purchawki są trujące?
Niektóe gatunki purchawek, takie jak Lycoperdon umbrinum, Lycoperdon pyriforme czy Lycoperdon utriforme, nie są jadalne i mogą powodować różnego rodzaju dolegliwości żołądkowe, bóle głowy, nudności, wymioty, biegunkę czy zawroty głowy.
Dlatego też, jeśli nie masz pewności, który gatunek purchawki masz przed sobą, nie próbuj jej jeść. Ważne jest, aby zawsze dokładnie zidentyfikować grzyby przed ich spożyciem, a najlepiej skonsultować się z doświadczonym mykologiem.
Purchawki – właściwości
Wiele gatunków purchawek ma korzystne właściwości lecznicze i kulinarnie, co sprawia, że są one coraz bardziej popularne w różnych krajach świata.
Jednym z najważniejszych zastosowań purchawek jest ich właściwość antybakteryjna. Badania wykazały, że niektóre gatunki purchawek zawierają substancje, takie jak lycoperdon, które mogą zabijać różne bakterie, w tym bakterie odporne na antybiotyki. Te właściwości antybakteryjne sprawiają, że purchawki są skutecznym lekiem na różne choroby bakteryjne, takie jak choroba zakaźna dróg moczowych.
Inne badania wykazały, że purchawki mogą być również skuteczne w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych. Substancje zawarte w purchawkach, takie jak steroidy i alkaloidy, pomagają rozszerzać naczynia krwionośne, co poprawia krążenie krwi. Dzięki temu purchawki mogą pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi i zapobieganiu chorobom serca.
Purchawki są również cenione za swoje właściwości przeciwnowotworowe. Badania wykazały, że niektóre gatunki purchawek zawierają związki, takie jak kwas betulinowy, które pomagają hamować wzrost komórek nowotworowych i zapobiegać rozwojowi różnych typów nowotworów, w tym raka płuc i raka piersi.
Ponadto, purchawki są również cenione za swoje właściwości kulinarnie. Ze względu na swój orzechowy smak, purchawki są często używane do wzbogacenia smaku różnych potraw, takich jak zupy, gulasze i sosy. Można je również dodawać do sałatek, aby dodać im chrupkości.
Purchawka w kuchni
Chociaż purchawki nie są tak popularne w kuchni jak inne grzyby, takie jak pieczarki czy borowiki, to wciąż mogą stanowić smaczny dodatek do wielu dań. Ich delikatny smak i miękka konsystencja sprawiają, że idealnie nadają się do przyrządzania zup, sosów, risotto i wielu innych potraw.
Aby przygotować purchawki do jedzenia, należy je dokładnie oczyścić, usunąć trzonki i pokroić na mniejsze kawałki. Następnie można je podsmażyć na patelni lub dodać do gotującej się zupy.
W kuchni purchawki są często używane jako składnik potraw wegetariańskich i wegańskich, ponieważ są niskokaloryczne i bogate w białko. Zawierają także wiele cennych składników odżywczych, takich jak witamina D, żelazo i potas.
Jednym z popularnych sposobów przyrządzania purchawek jest ich marynowanie. Aby to zrobić, należy najpierw umyć i osuszyć grzyby, a następnie umieścić je w słoiku z octem i ziołami. Po kilku dniach purchawki będą gotowe do spożycia i będą stanowić idealny dodatek do kanapek, sałatek lub dań mięsnych.
Purchawki — przepis
Purchawki są popularne w kuchni, szczególnie jako składnik różnych potraw i przetworów. W tym artykule przedstawimy kilka prostych przepisów z wykorzystaniem purchawek.
Sałatka z purchawkami
Składniki:
- 2 szklanki świeżych purchawek, pokrojonych w plastry
- 1 czerwona cebula, pokrojona w cienkie piórka
- 1/4 szklanki posiekanej natki pietruszki
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- 1 łyżka soku z cytryny
- Sól i pieprz do smaku
Sposób przygotowania:
- Wymieszaj pokrojone purchawki, cebulę i natkę pietruszki w misce.
- Wymieszaj oliwę z oliwek i sok z cytryny, dodaj do miski z sałatką i dokładnie wymieszaj.
- Dopraw solą i pieprzem do smaku.
- Przed podaniem, sałatkę możesz udekorować listkami świeżej mięty.
Risotto z purchawkami
Składniki:
- 2 szklanki ryżu arborio
- 4 szklanki bulionu warzywnego
- 1 szklanka świeżych purchawek, pokrojonych w kostkę
- 1 cebula, drobno posiekana
- 3 ząbki czosnku, drobno posiekane
- 1/2 szklanki białego wina
- 1/2 szklanki startego parmezanu
- 2 łyżki masła
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- Sól i pieprz do smaku
Sposób przygotowania:
- W rondlu rozgrzej oliwę z oliwek i dodaj posiekaną cebulę i czosnek. Smaż na złoty kolor.
- Dodaj pokrojone purchawki i smaż przez około 5 minut.
- Dodaj ryż i smaż przez kolejne 2-3 minuty, mieszając ciągle.
- Dodaj wino i gotuj, aż całość zostanie wchłonięta przez ryż.
- Wlej bulion warzywny i gotuj, aż ryż będzie miękki i całość będzie gęsta i kremowa.
- Dodaj starty parmezan i masło, wymieszaj dokładnie i dopraw solą i pieprzem do smaku.
- Podawaj na gorąco, dekorując posiekaną natką pietruszki lub drobno posiekanymi purchawkami.
Zupa z purchawkami
Składniki:
- 4 szklanki bulionu warzywnego
- 2 szklanki świeżych purchawek, pokrojonych w plastry
- 1 cebula, posiekana
- 3 ząbki czosnku, posiekane
- 1 ziemniak, pokrojony w kostkę
- 1 łyżka masła
- 1 łyżka oliwy z oliwek
- 1/2 szklanki śmietany 18%
- Sól i pieprz do smaku
- Posiekana natka pietruszki do dekoracji
Sposób przygotowania:
- W rondlu rozgrzej masło i oliwę z oliwek. Dodaj posiekaną cebulę i czosnek i smaż, aż będą miękkie.
- Dodaj pokrojony ziemniak i smaż na złoty kolor przez około 5 minut.
- Wlej bulion warzywny i dodaj pokrojone purchawki. Gotuj na wolnym ogniu, aż ziemniaki i purchawki będą miękkie.
- Zblenduj całość na gładką masę.
- Wlej z powrotem zblendowaną zupę do rondla i dodaj śmietanę. Dokładnie wymieszaj i dopraw solą i pieprzem do smaku.
- Podawaj na gorąco, posypując posiekaną natką pietruszki. Możesz również dodać kilka plasterków pokrojonych purchawek jako dekorację na wierzchu.
