Kordyliny, nazywane także maczużniami, to efektowne rośliny doniczkowe, charakteryzujące się ozdobnymi, żywo wybarwionymi liśćmi. Najlepiej czują się większych, jasnych pomieszczeniach. Często spotyka się je w centrach handlowych, ponieważ są wyjątkowo odporne na różne stresy środowiskowe. W Polsce najlepiej czują się w ogrodach zimowych, skąd w okresie letnim mogą być przeniesione na taras czy balkon.
Kordyliny — ogólna charakterystyka
Kordyliny naturalnie występują w Nowej Zelandii, Australii, na wyspach Oceanii i w Indochinach. Niektóre gatunki występują też w Indiach i w tropikach Ameryki Południowej.
Roślina może występować pod postacią drzewa lub krzewu. W warunkach domowych osiąga wysokość nawet do 15 m, ale w uprawie domowej zwykle nie przekraczają 1,5 m wysokości. Na wierzchołkach wytwarza pióropusze dużych, długich (do 100 cm długości), cienkich, często pofalowanych i ostro zakończonych, skórzastych liści, które zależnie od odmiany mogą mieć białe, żółte, różowe albo czerwone obwódki lub smugi. Wyrastają one na szczycie nierozgałęzionego pnia, odginając się miękko do dołu, tworząc kształt fontanny. Kordyliny wytwarzają spore kwiatostany – są to wiechy złożone z drobnych, białych, pachnących kwiatków.
Kordyliny — wymagania i uprawa
Kordyliny najlepiej czują się na stanowiskach jasnych o rozproszonym świetle (odmiany kolorowe muszą mieć dużo słońca), jednak nie mogą być narażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. W miejscach lekko ocienionych liście tracą charakterystyczne wybarwienie i stają się zielone, a przy zbyt malej ilości światła, zamierają. Latem rośliny można wystawiać na taras.
Należy je systematycznie podlewać, ponieważ są wrażliwe na niedobory wody. Nawet krótkotrwałe przesuszenie podłoża może sprawić, że liście zaczynąją brązowieć i zasychać. Dlatego nie powinno ono być całkowicie suche, ale woda również nie powinna zalegać w podstawce. W okresie wegetacji rośliny wymagają intensywnego podlewania (1-2 razy w tygodniu), a w okresie spoczynku (październik-luty), podlewanie ograniczamy, starając się jednak nie przesuszać nadmiernie podłoża.
Gleba powinna być przepuszczalna, próchnicza, świeża, o pH obojętnym lub kwaśnym. Najlepsze będzie podłoże dla palm. Przed posadzeniem kordyliny, na dnie doniczki warto usypać warstwę drenażową, która będzie utrzymywać wilgoć z dala od korzeni. Roślinę najlepiej uprawiać w wysokich i wąskich donicach, z uwagi na budowę systemu korzeniowego.
Kordyliny nawozimy od marca do sierpnia, co 2 tygodnie podczas podlewania. Do zasilania najlepiej stosować nawóz do palm. Młode okazy przesadzamy co roku, a starsze raz na 3-4 lata.
W połowie jesieni kordyliny przechodzą w stan spoczynku. Powinniśmy im wtedy zapewnić ok. 10 st. C, znacznie mniej podlewać i zaprzestać nawożenia. Zalecane jest wietrzenie pomieszczenia, w którym przebywają.
Kordyliny — popularne gatunki
Do najpopularniejszych gatunków należą:
Kordylina australijska (Cordyline australis), do której należą m.in. odmiany takie jak: Purpurea – o czerwono-purpurowym kolorze liści, Red Star – o liściach czerwono-brązowych, Torbay Dazzler – o liściach zielonych z wyraźnym, kremowo-śmietankowymi paskami na brzegach, Sundance – o liściach zielonych z czerwoną pręgą, biegnącą przez środek blaszki liściowej i różowoczerwonym spodem i Albertii – o liściach matowo-zielonych z delikatnym, czerwonym rumieńcem i kremowymi paskami na brzegach.
Kordylina krzewiasta, nazywana też paciorecznikolistną (Cordyline terminalis syn. fruticosa). Do najciekawiej wybarwionych odmian kordyliny krzewiastej należą: Lord Robertson – o liściach czerwono-zielono-kremowych, Prince Albert – o jasno- i ciemnoczerwonych liściach, Red Edge – forma miniaturowa, o bordowo-zielonych liściach z czerwono-różowym obrzeżem, Chocolate Queen – o liściach zielono-brązowych z jasnymi smugami, Compacta – o ciemnozielonych liściach z jasnozielonymi smugami, Kiwi – o liściach pasiastych, żółtozielonych z kontrastowym, różowym obrzeżem
Kordylina wyprostowana (Cordyline stricta), jednak jest ona uprawiana u nas bardzo rzadko.
Kordyliny — ciekawostki
Kordyliny są często mylone z dracenami, ale w przeciwieństwie do nich korzenie roślin są biała, a liście znacznie bardziej sztywne. Ponadto u kordylin liście osadzone są na ogonkach liściowych, a u dracen liście obejmują całkowicie łodygę.
W Nowej Zelandii kordylina australijska uprawiana jest jako roślina jadalna – po przygotowaniu można jeść zarówno jej młode pędy, owoce, jak i bulwy. Z jej korzeni wyrabia się też napoje alkoholowe. W kulturze Maorysów wierzono, że roślina chroniła przed duchami. Z jej mocnych włókien wyrabiano także różne przedmioty użytku codziennego, m.in. liny, kosze, czy sandały.
