Makolągwa – mały ptaszek z czerwonym czołem – jak go rozpoznać?

Jak wygląda makolągwa i czym się wyróżnia?

Makolągwa (Linaria cannabina), znana również jako dzwoniec czerwony, to niewielki ptaszek z rodziny łuszczakowatych, którego łatwo można przeoczyć wśród zarośli i krzewów. Jednak jeśli przyjrzysz mu się bliżej, z pewnością zachwyci Cię swoją kolorystyką – samce w sezonie lęgowym mają charakterystyczne czerwone czoło oraz pierś, co sprawia, że stają się jednymi z bardziej barwnych ptaków krajobrazu rolniczego i skrajów lasów.

Długość ciała makolągwy oscyluje wokół 13–14 cm, a rozpiętość skrzydeł to około 22–25 cm. Samice i młode osobniki są bardziej stonowane w ubarwieniu – przeważa w nich brąz, szarości i delikatne beże. Mimo braku czerwieni są równie urocze, a ich drobna sylwetka i skoczny sposób poruszania się po krzewach ułatwiają ich rozpoznanie po zachowaniu.

Gdzie można spotkać makolągwę w Polsce i Europie?

Makolągwa występuje w niemal całej Europie, a także części Azji i Afryki Północnej. W Polsce jest ptakiem pospolitym, chociaż często bywa niedoceniany. Można ją spotkać na polach, łąkach, ugorach, wrzosowiskach, a także na obrzeżach wsi i w sadach. Uwielbia otwarte tereny z dostępem do gęstych krzewów, gdzie może się schronić i budować gniazdo.

W cieplejszych regionach Europy makolągwy mogą być osiadłe, jednak większość populacji to ptaki wędrowne. Zimą migrują na południe Europy, a wiosną powracają na lęgowiska. W Polsce pojawiają się na przełomie marca i kwietnia, a odlatują we wrześniu lub październiku. W okresie migracji mogą przemieszczać się w stadkach, często z innymi drobnymi ptakami, co stanowi wyjątkowe widowisko dla miłośników obserwacji ornitologicznych.

Makolągwa – głos i śpiew, który warto znać

Głos makolągwy to melodyjny i dość cichutki świergot, który jednak przy odrobinie wprawy można łatwo odróżnić od innych gatunków. Jej śpiew jest dźwięczny, rytmiczny, z charakterystycznymi, żwawymi trelami. Szczególnie samiec – w sezonie godowym – intensywnie śpiewa z wyeksponowanych miejsc, jak wierzchołki krzewów czy drutów wysokiego napięcia.

Co ciekawe, makolągwa potrafi bardzo dobrze naśladować inne gatunki ptaków, przez co jej śpiew może zaskoczyć różnorodnością. Dla osób uczących się rozpoznawania ptasich głosów, śpiew makolągwy może być wyjątkowo interesujący, a zarazem pewnym wyzwaniem.

Czym żywi się makolągwa? Dieta i zwyczaje żywieniowe

Makolągwa to typowy ziarnożerca. Jej dieta opiera się głównie na nasionach roślin zielnych – szczególnie lubi nasiona chwastów, takich jak osty, mlecz czy komosa. Nie pogardzi również nasionami łubinu, konopi, lnu czy rzepaku, co zresztą zdradza jej łacińska nazwa „cannabina”, nawiązująca do konopi. W okresie wychowywania piskląt ptaki te mogą uzupełniać dietę o drobne owady i larwy – to ważne źródło białka dla rosnących młodych.

Makolągwy często żerują na ziemi, w poszukiwaniu nasion opadłych z roślin. Ich delikatne dzioby są jednak znakomicie przystosowane do wyłuskiwania nasion bezpośrednio z roślin. W okresie jesienno-zimowym potrafią dołączyć do mieszanych stadek z innymi ziarnojadami i wspólnie korzystać z pożywienia, np. przy karmnikach.

Rozmnażanie: kiedy i jak makolągwy zakładają gniazda?

Sezon lęgowy makolągwy przypada zazwyczaj na okres od kwietnia do lipca, czasem ptaki wyprowadzają nawet dwa lęgi w ciągu jednego sezonu. Gniazdo budowane jest przez samicę w gęstych krzewach, często na wysokości 1–2 metrów nad ziemią. Materiały używane do budowy są bardzo różnorodne – sucha trawa, korzonki, a wyściółkę stanowi zwykle miękki puch, sierść i pióra.

Samica składa od 4 do 6 jajek, które są jasnoniebieskie z drobnymi plamkami. Inkubacja trwa około 12–14 dni. Po wykluciu młode pozostają w gnieździe kolejne dwa tygodnie, karmione intensywnie przez oboje rodziców. Po wylocie z gniazda pisklęta jeszcze przez kilka dni są dokarmiane, zanim staną się samodzielne.

Makolągwa a karmnik – czy pojawia się zimą?

W Polsce makolągwa nie jest typowym gościem zimowych karmników, chociaż sporadycznie można ją zaobserwować, szczególnie w zachodnich rejonach kraju, gdzie bywa ptakiem osiadłym. W karmniku warto wysypać drobnoziarniste nasiona, takie jak siemię lniane, konopie (jeśli są legalnie dostępne), nasiona ostów czy inne dzikie mieszanki dla dzikich ptaków.

Makolągwy są dość płochliwe i rzadko podchodzą blisko budynków, częściej można spotkać je przy naturalnych źródłach pożywienia – niekoszonych łąkach, pasach kwietnych czy ekologicznych ugorach. Dlatego warto zostawić część ogrodu w formie dzikiego zakątka, co może zachęcić je do odwiedzin.

Makolągwa a ochrona gatunkowa – co warto wiedzieć?

W Polsce makolągwa podlega ścisłej ochronie gatunkowej, co oznacza, że nie wolno jej płoszyć, niszczyć gniazd ani ingerować w siedliska. Jest to niezwykle istotne, zwłaszcza w kontekście coraz intensywniejszego rolnictwa i zaniku naturalnych siedlisk. Mimo że makolągwa wciąż jest ptakiem powszechnym, jej liczebność w wielu regionach Europy zaczyna spadać.

Świadoma troska o środowisko – sadzenie rodzimych krzewów, ochrona pasów zadrzewień śródpolnych, rezygnacja z chemicznych oprysków – to tylko niektóre z działań, które mogą przyczynić się do zachowania siedlisk tego kolorowego ptaszka. Makolągwa, choć nieduża, stanowi ważny element rodzimej przyrody i cieszy oko każdego, kto ma okazję ją zobaczyć.