Jeszcze kilkanaście lat temu modliszka zwyczajna w Polsce była prawdziwą rzadkością! Dziś spotyka się ją coraz częściej, choć wciąż nie na skalę masową, ale wraz z ociepleniem się klimatu, a tym samym tworzeniem się dla tego owada bardziej sprzyjających warunków do życia, jest go u nas coraz więcej. Co warto wiedzieć o modliszce i czy stanowi dla człowieka zagrożenie? Jak wygląda, jak poluje i czy to prawda, że samice zjadają samców, odgryzając im głowy?

Modliszka – charakterystyka gatunku

Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa) zawdzięcza drugi człon swojej systematycznej nazwy, czyli „religiosa” postawie, w której spędza większość życia. Jej przednie odnóża (ręce) podtrzymując podsuwany do jamy ustnej pokarm wyglądają zupełnie tak, jakby modliszka się modliła. Oczywiście nie robi ona tego, ale przyjmowana przez nią pozycja tak właśnie się nam kojarzy.

  • Modliszka to owad drapieżny, uskrzydlony
  • Należy do rodziny modliszkowatych i typu stawonogów
  • Żywi się pokarmem zwierzęcym, a złapaną ofiarę w przeciwieństwie do większości gatunków – zjada żywcem, bez uprzedniego zabijania. Chętnie poluje na muchówki, świerszcze, motyle i ćmy, ale potrafi też zjeść większego od siebie konika polnego
  • W optymalnych warunkach składa w jednym sezonie od stu do 200 jaj, ukrywając je w zrobionym przez siebie kokonie.
  • W momencie ataku modliszka odwraca się w kierunku swojego wroga, unosi tułów, rozprostowuje na boki swoje odnóża i prezentuje skrzydła. Choć skrzydeł nie używa, to robią one wrażenie, powiększają optycznie owada i mogą wystraszyć przeciwnika
  • Dorosłe owady modliszki można spotkać w naturze od lipca do października – później giną.

Warto wiedzieć, że charakterystyczny dla tego gatunku jest doskonały refleks i świetny wzrok, co w połączeniu z dużą szybkością i talentem do maskowania się, czyni z modliszki wytrawnego łowcę. Upatrzona przez nią ofiara ma małe szanse by wyjść z tego starcia z życiem.

Jak wygląda modliszka?

Modliszka zwyczajna w Polsce jest jedynym przedstawicielem tego owada liczącego ponad dwa tysiące trzysta gatunków. Po czym można ją rozpoznać i jak wygląda modliszka?

  • Zielone ubarwienie ciała, ale może być też jasnobrązowa lub żółtozielona
  • Mała, trójkątna głowa z charakterystycznie wyłupiastymi oczami – są one szeroko rozstawione i mają zasięg nawet do dwudziestu metrów widzenia
  • Samice osiągają wzrost od 50 do 75 mm, a samce są od nich mniejsze i najczęściej mieszczą się w długości od 40 do 60 mm
  • Mają skrzydła, ale ich nie wykorzystują (są zbyt ciężkie, żeby latać) – przy ucieczce po prostu biegną na nogach. W trakcie ataku – rozkładają skrzydła, strasząc przeciwnika.
  • Przednia para odnóży posiada specjalny narząd chwytny, którym modliszka podnosi pokarm do jamy ustnej
  • Na odnóżach tego owada znajdują się charakterystyczne kolce, które pozwalają mu lepiej chwytać i lepiej przyczepiać się do różnych powierzchni
  • Potrafi upodobnić się do gałęzi i liści, dzięki czemu czuje się bezpieczniej i jest mniej narażona na atak innych drapieżników. Wtapia się w otoczenie, ma dobre umiejętności kamuflowania się.

Ciekawostka: modliszka potrafi całymi godzinami tkwić w bezruchu, udając że jej nie ma i obserwując swoją ofiarę. Jest niezwykle sprytna.

Gdzie występuje modliszka zwyczajna?

Na świecie modliszka zwyczajna jest bardzo szeroko rozpowszechniona, natomiast w Polsce wciąż spotyka się ją rzadziej. Naturalnie zasiedla prawie wszystkie kontynenty poza Ameryką Południową i zimną Antarktydą. Owad ten preferuje ciepły klimat i najczęściej zasiedla bardzo nasłonecznione polany, brzegi lasów porośnięte wrzosowiskami i murawy psammofilne (to rozległe polany tworzone z roślin pokrywających podłoża piaszczyste np. wydmowe).

Czy w Polsce naturalnie występują modliszki?

Obecność modliszek w Polsce jest od lat monitorowana przez naukowców, dla których zwierzę to, występując na naszym terenie i coraz bardziej się do niego przyzwyczajając, wciąż stanowi ciekawostkę. Naturalnie modliszki preferują inny klimat, ale to, że region Polski systematycznie się ociepla, sprawia że modliszki można spotkać coraz częściej.

W początkowym etapie obserwacji modliszki jej występowanie przypisywano głównie Kotlinie Sandomierskiej oraz niektórym częściom Podkarpacia. Zdecydowany wzrost populacji tego drapieżnego owada zaczął się w Polsce na początku XXI wieku i to właśnie wtedy zaczęto notować kolejne miejsca tworzenia się jego siedlisk.

  • Małopolska
  • Góry Świętokrzyskie
  • Górny Śląsk, a dokładniej Śląsk Opolski
  • Południowe Mazowsze
  • Podlasie
  • Pojezierze Mazurskie
  • Kampinoski Park Narodowy

Aktualnie modliszki występują naturalnie praktycznie w całym kraju, ale w bardzo małych skupiskach i znalezienie ich wcale nie jest łatwe. Co ciekawe, biolodzy zauważają przesuwanie się siedlisk w stronę północy, co przypisują ocieplaniu się klimatu i poszukiwaniem przez te owady jeszcze lepszych warunków do życia.

Status ochrony modliszki w Polsce

Warto wiedzieć, że na obszarze naszego kraju modliszka jest gatunkiem chronionym. Taki status ochrony modliszki w Polsce określa specjalna, Polska Czerwona Księga Zwierząt, która skupia wszystkie gatunki zagrożone u nas wyginięciem. Jako rzadki, egzotyczny owad, który dopiero przyzwyczaja się do życia w Polsce, nie zawsze ma tu łatwe warunki do wzrostu i rozwoju, a i klimat wciąż jest dla niego tylko częściowo łaskawy – podlega ochronie prawnej. Znaczy to, że po pierwsze modliszki zwyczajnej nie wolno zabijać, łapać ani przetrzymywać, po drugie zakazane jest niszczenie jej siedlisk, a po trzecie: nie można jej nawet hodować!

Polska Czerwona Księga nadaje modliszce klasyfikację ochrony EN, co znaczy że jest ona gatunkiem bardzo wysokiego ryzyka i obejmuje ją w naszym regionie ścisła ochrona.  Na Światowej Czerwonej Liście od 2016 modliszka jest objęta klasyfikacją LC, która oznacza najmniejszą ochronę – w skali globalnej owad ten nie jest zagrożony wyginięciem.

Czy samica modliszki zjada samca?

Jednym z najczęstszych pytań dotyczących tego drapieżnika, jest to czy samica modliszki zjada samca. Choć potwierdzenie tej informacji jest znane od lat, wciąż niektórym trudno jest w to uwierzyć. Niemniej, tak, modliszka jest owadem, którego samica zjada samca najczęściej zaraz po kopulacji. Mało tego, bawet w trakcie kopulacji samica potrafi odgryźć samcowi głowy, a ten jeszcze przez pewien czas nadal z nią kopuluje!

Dlaczego modliszka zjada samca?

Naukowcy twierdzą, że jest to powodowane instynktem i oszczędzaniem energii potrzebnej na polowanie do momentu, w który samica zacznie składać jaja. Zjadając samca, buduje sobie pewien zapas pożywienia, automatycznie zmniejszając konieczność polowań w dniach, w których będzie zajęta składaniem jaj.

Od czasu do czasu, o ile samica jest najedzona i niechętna do posiłku, samiec może ujść z życiem. Taka sytuacja ma miejsce w ledwie 30% przypadków.

Czy modliszka jest niebezpieczna?

Patrząc przez pryzmat tego, że modliszka zjada swojego kopulacyjnego partnera, wiele osób pyta czy jest ona zwierzęciem niebezpiecznym? Cóż, dla samca na pewno, podobnie jak i dla mniejszych od niej owadów, na które poluje. Zaatakowana potrafi ugryźć, chociaż częściej ucieka, jeśli przeciwnik jest większy. Dla człowieka modliszka nie stanowi żadnego zagrożenia, mało tego, jej ugryzienie w odniesieniu do osoby dorosłej jest mało bolesne, i można go nawet dobrze nie poczuć.

Ile kosztuje modliszka zwyczajna?

Ponieważ modliszka zwyczajna znajduje się w Polsce pod ochroną i nie można jej hodować w warunkach domowych – nie kupimy jej w sklepach zoologicznych! Oczywiście, możemy kupić inny gatunek, np. popularną i bardzo podobną modliszkę gwinejską – co do hodowli tej odmiany, nie ma żadnych ograniczeń. Modliszka gwinejska kosztuje około 22-28 zł.

Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 5]