O tym, jak długo potrafi żyć drzewo, wie niewielu z nas, a to ile lat ma najstarsze drzewo na świecie potrafi wprawić w osłupienie! Drzewa należą do niezwykłego gatunku roślin, które choć na co dzień mijane są przez nas bez większej uwagi, bywały obserwatorami życia kilku, a nawet kilkunastu ludzkich pokoleń. Gdyby mogły mówić, pewnie podzieliłyby się z nami tysiącami opowieści. To robi wrażenie!
Ile lat ma najstarsze drzewo na świecie?
Najstarsze aktualnie drzewo na świecie rośnie w Szwecji, na obszarze Parku Narodowego Fulufjället. Jego odkrywcą był w 2008 roku profesor Leif Kullman, a sam świerk, bo o nim właśnie mowa został nazwany „Starym Tjiko”, od imienia syberyjskiego psa husky, należącego do Kullmana.
Ile lat ma najstarsze drzewo na świecie? Wiek „Starego Tjiko” został określony na podstawie bardzo dokładnej w systemie datowania wieku drzew analizie rozkładu izotopu promieniotwórczego węgla 14C. Po wykonaniu tego badania okazało się, że dość niepozorny z wyglądu świerk przeżył ponad 9 500 lat! Odkrycie to było szokiem nie tylko dla pracującego na Uniwersytecie Umeå profesora Kullmana, ale i całego przyrodniczego świata.
Co ciekawe, w niedalekiej okolicy świerku znaleziono genetycznie identyczne pędy innych drzew pochodzących wprost od tego samego świerku. Jak to możliwe? Przyroda znalazła niezwykły sposób na przetrwanie tego drzewa: jego naziemne pędy zamierały, ale jednocześnie zastępowane były kolejnymi odrostami, które z biegiem czasu przekształcały się w drzewa. Te znów obumierały, ale nie do końca, bo znowu utrzymywały przy życiu jeden do kilku odrostów, pozwalając genetycznie temu samemu świerkowi przetrwać tyle tysięcy lat.
Gdyby chcieć cofnąć się w przeszłość, to początku „Starego Tjiko” należy upatrywać w epoce lodowcowej! To właśnie wtedy duża część terenu od Norwegii do Wielkiej Brytanii była puszczą, bo poziom morza był wówczas nawet 120 metrów niższy. Właśnie na tej starej ziemi wykiełkować musiało nasionko Tjiko, które poprzez odrosty przetrwało aż do dziś! Mało tego, przez lata klimat wokół Świerku się zmieniał i to dlatego nie jest on gigantem przypominającym prehistoryczne drzewa rodem z fantastycznych filmów, a liczy sobie ledwie 5 metrów wysokości. Wzrost odrostów świerkowych dostosowywał się do warunkach, skracając wysokość drzewa tak, by mogło ono przetrwać.
Czy „Stary Tjiko” na pewno jest najstarszy?
Mimo izotopowego datowania wieku tego świerku i dokładności metody, której nie podważa nikt, część naukowców nie uznaje pierwszego miejsca „Starego Tjiko” w rankingu najstarszych drzew świata. Dlaczego?
Wielu z nas słyszało z pewnością opinię, że im grubsze jest drzewo, tym starsze. Każdy kolejny rok życia to nowy słój, który powiększa średnicę, sprawiając, że drzewo jest bardzo masywne. Norweski Tjiko nie jest! Przypomnijmy tu, że świerk stanowi odrost od tego samego drzewa, które podobną drogą utrzymywało swoje życie przez tysiące lat. Tym samym, skoro główne drzewo obumarło, ale przetrwały jego odrosty traktowane jako odrębne drzewa, to one same, mimo genetycznie identycznego „kodu” tak stare nie są.
I tu na podium w oczach naukowcy twardo stosujących w/w regułę wysuwa się cyprys patagoński, który rośnie w Chile ma 5400 lat plus prawie cztery metry średnicy. Cyprys tego doskonale wpisuje się w zasadę im więcej słojów – tym starsze drzewo.
Najstarsze drzewo na świecie straciło wierzchołek
Oficjalnie najstarsze drzewo na świecie czyli „Stary Tjiko” straciło niedawno swój wierzchołek. Wskutek silnych opadów śniegu obciążających szczyt Tjiko, a zaraz potem mocnych wiatrów, w lutym 2023 świerk został ułamany i jak poinformował telewizję przewodnik po norweskim parku narodowym – jest teraz krótsze o cały metr.
Jednocześnie złamanie się wierzchołka nie zagraża życiu świerku, zwłaszcza jeśli przypomnimy fakt, że jego system korzeniowy i odporność genetyczna sięgają ponad 9500 lat.
Ile lat ma drzewo Hyperion?
Do miana jednego z najstarszych drzew na świecie pretenduje również kalifornijska sekwoja, której życie datuje się na ponad 4800 lat. Drzewo to określa się mianem Hyperion i można je zobaczyć na pustyni tzw. Wielkiej Kotliny (Great Basin), gdzie od tak wielu lat i w tak niesprzyjających okolicznościach przyrody opiera się jej surowym prawom i wciąż zachwyca niezwykłym wyglądem.
Hyperion ma 115,5 metra i jest wyższy niż Statua Wolności!
Na tle innych drzew stanowi więc pierwotną niemal formę giganta, a jego średnica, masywność i wygląd budzą wśród przybywających go zobaczyć turystów autentyczne oszołomienie. Pnia tej ogromnej sekwoi nie obejmie nawet kila dorosłych osób szeroko trzymających się za ręce.
Sekwoję Hyperion o około 200 lat wyprzedza wśród amerykańskich najstarszych drzew, Drzewo Matuzalema (Methuselaha) rosnące w Górach Białych, również w Kalifornii. Ciekawostka: jego dokładna lokalizacja jest utrzymywana w tajemnicy tak, by turyści nie zaszkodzili drzewu podczas coraz bardziej popularnych eskapad. Methuselaha należy do sosen długowiecznych i jest bardzo wrażliwa na szkodzące jej czynniki, łącznie dużym ryzykiem jej zniszczenia wskutek przypadkowego zaprószenia ognia.
Ile lat ma najstarsze drzewo w Polsce?
Oficjalnym, najstarszym drzewem rosnącym w Polsce jest Cis Henrykowski, który ma ponad 1400 lat i można go podziwiać we wsi Henryków Lubański. Przez długie lata to Dąb Bartek uważany był za nasze najstarsze drzewo, ale ponowne badania dotyczącego jego wieku wykazały, że naukowcy się mylili i nie liczy on sobie zakładanych wówczas ok 1200 lat, a o 500 mniej. Tym właśnie sposobem na miejsce pierwsze w Polsce wysunął się Cis Henrykowski.
Ranking najstarszych drzew w Polsce
Jak wygląda Ranking najstarszych drzew w Polsce? Zgodnie z rejestrem polskich drzew pomnikowych:
Cis pospolity znany jako Cis Henrykowski – 1273 lata, obwód: ponad 4,25 ,i 10,5 m wysokości
Cis pospolity z Bystrej – 919 lat
Cis pospolity z Bystrzycy – 821 lat, obwód pnia 3,61 m
Cis pospolity z Henrykowa – 759 lat, 11 metrów wysokości i obwód 3,20 m
Dąb szypułkowy Bażyńskiego znad jez. Tolkmicko – 723 lata, 22 metry wysokości i 10 m obwodu
Dąb szypułkowy z Bąkowa (Dąb Jan Kazimierz) – 723 lata, 15 metrów wysokości i 9,5 m obwodu
Dąb szypułkowy z Bartkowa (Dąb Bartek) – 710 lat, 28,9 metra wysokości i 9,71 m obwodu
Cis pospolity z Murowanej Gośliny – 706 lat,
Cis pospolity z Wałbrzycha – 706 lat,
Cis pospolity z Jeleniej Góry – 706 lat,
Większość najstarszych polskich drzew to właśnie cisy i dęby, ale w ogólnym zestawieniu znajdziemy też lipy (od 608 do 530 lat).
Jakie drzewa rosną najdłużej?
Zgodnie ze statystyką i badaniami wieku drzew prowadzonymi przez naukowców, odpowiedź na pytanie jakie drzewa rosną najdłużej to:
Sosny ościste – od 5 do nawet 10 000 lat!
Sekwoje wieczniezielone – 3 000 lat
A w polskim klimacie: cisy oraz dęby.
