Ciemne chrząszcze siedzące na liściach ogrodowych roślin, mchu i pod kamieniami? Ewidentnie podjadające naszą kolekcję roślin? Bardzo możliwe, że to opuchlaki! Uciążliwe, trudne do wytępienia szkodniki, które zagrażają zdrowiu (i życiu!) roślin oraz upraw. Jak je rozpoznać i w jaki sposób można sobie z nimi radzić? Podpowiadamy!
Czym są opuchlaki?
Te charakterystyczne, grube chrząszcze przynoszone są do ogrodów najczęściej wraz z nowymi roślinami. Potrafią się w nich schować, dlatego nie jest łatwo je od razu zauważyć, ale kiedy rozmnożą się w ogrodzie, będą w nim siały prawdziwy popłoch! Kilka opuchlaków żerujących nocą na liściach i nieładnie je podgryzających można jeszcze jakoś przeżyć, ale kiedy złożą jaja… problem może stać się naprawdę poważny.
Jak wyglądają?
Najbardziej charakterystyczny w wyglądzie opuchlaka jest jego gruby, pękaty tułów oraz nogi – ma ich aż sześć, u góry są grubsze, niżej haczykowate. Z głowy tego szkodnika wystają długie, patykowate czułki, a sam ryjek jest nieco krótszy od głowy i z bliska dobrze widoczny. W Polsce mieszka aż 48 gatunków tego chrząszcza, ale wszystkie są do siebie bardzo podobne, różnią się jedynie kolorem (różne odcienie czerni, szarości i zieleni) oraz nakrapianiem (niektóre są gładkie, inne mają typowe dla siebie kropki lub prążki).
Opuchlaki larwy
Larwy opuchlaków są małymi, białymi robakami o ciele grubym, krępej budowie, osiągającymi do 1,5 cm długości. Charakteryzują się krótkimi, masywnymi odnóżami i głową z krótkim, kręconym ryjkiem, który służy im do gryzienia korzeni roślin. Larwy te są pasożytami roślin, żerującymi na korzeniach różnych gatunków, w tym na roślinach ozdobnych, warzywnych i owocowych.
Opuchlaki rozmnażają się na przełomie wiosny i lata, a jaja składają w glebie. Z jaj wylęgają się larwy, które następnie żerują na korzeniach przez całe lato i jesień. Po zimowaniu larwy przekształcają się w poczwarki, z których po kilku tygodniach wylęgają się dorosłe osobniki. Cykl życiowy opuchlaków trwa około roku.
Larwy opuchlaków powodują poważne szkody dla roślin, zwłaszcza dla tych o płytkim systemie korzeniowym. W wyniku ich żerowania korzenie są niszczone, co prowadzi do zahamowania wzrostu rośliny, zwiększenia podatności na choroby oraz do osłabienia całej rośliny. W przypadku upraw rolniczych, atak larw opuchlaków może prowadzić do spadku plonów i znacznych strat finansowych.
Istnieją różne sposoby zwalczania larw opuchlaków. Jednym z najskuteczniejszych jest stosowanie preparatów chemicznych, takich jak insektycydy, które zabijają larwy i chronią rośliny przed dalszymi atakami. Jednakże stosowanie chemikaliów może być szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi, dlatego zaleca się stosowanie ich tylko w ostateczności, gdy inne metody okazały się nieskuteczne. Inną metodą zwalczania larw opuchlaków jest stosowanie biologicznych preparatów, które zawierają bakterie, grzyby lub nicienie, które atakują larwy i powodują ich śmierć. Takie metody zwalczania są bardziej ekologiczne i bezpieczniejsze dla środowiska, ale ich skuteczność może być różna w zależności od warunków i gatunków opuchlaków. Inną metodą ograniczania szkód spowodowanych przez larwy opuchlaków jest stosowanie odpowiednich technik uprawy, takich jak m.in. stosowanie osłon przeciw owadom lub unikanie sadzenia roślin w miejscach zbyt wilgotnych, lub o ubogim składzie gleby, które sprzyjają rozwojowi opuchlaków. W przypadku ogródków i małych upraw można także stosować metody mechaniczne, takie jak ręczne usuwanie larw lub stosowanie pułapek, które pomagają ograniczyć populację tych szkodników.
Ciekawostka: ten gatunek chrząszcza jest bardzo sprytny, gdy czuje zagrożenie, odwraca się brzuchem do góry i udaje martwego. Nie daj się zwieść, on żyje, więc pozbieraj i usuń.
Jak zwalczać opuchlaki?
- Po pierwsze, należy dokładnie obejrzeć każdą nową roślinę, którą przynosimy do ogrodu – zarówno sadzonki, kwiaty w rozkwicie, jak i drzewka. Opuchlak może ukrywać się pod ich liśćmi, ale zakamuflować się tak, że nie będzie go widać. W tym przypadku zwróćmy uwagę czy listki rośliny nie są ponadgryzane. Jeśli tak – nie kupuj!
- Po drugie, wyposaż się w odpowiednie do walki z tym szkodnikiem środki chemiczne. Dostaniesz je w sklepach ogrodniczych, choć jak wskazują użytkownicy, te chrząszcze szybko się na nie uodparniają, dlatego im prędzej kupimy i użyjemy, tym większa szansa powodzenia
- Po trzecie, wprowadź do gleby nicienie (tak, tak!). Nicienie z gatunków Heterorhabditis bacteriophora oraz Steinernema kraussei szybko wnikają w larwy wykluwające się ze złożonych przez dorosłe opuchlaki jaj, śmiertelnie je infekując. Tak zakażone larwy zginą już po mniej więcej tygodniach. Same nicienie nie są szkodliwe dla roślin, więc można je zaaplikować do gleby nawet 2 razy w sezonie
- Po czwarte wyjdź do ogrodu nocą, kiedy żerowanie opuchlaków jest najbardziej intensywne. Wyzbieraj wszystko, co się ta i zniszcz.
Domowe sposoby na opuchlaki
Chemikalia stosowane do zwalczania opuchlaków mogą być toksyczne dla ludzi i zwierząt domowych. Dlatego też warto w pierwszej kolejności spróbować zwalczyć opuchlaki domowymi sposobami.
Jednym z najprostszych sposobów na zwalczanie opuchlaków jest wykorzystanie pułapek. Można to zrobić, umieszczając kartonową taśmę klejącą na ziemi wokół rośliny. Opuchlaki będą kroczyć po klejącej taśmie, a następnie utkną w niej. Można również spróbować wykorzystać pułapki z kawałków ziemniaków. Wystarczy pokroić ziemniaki w cienkie plastry i umieścić je wokół rośliny. Opuchlaki będą żerować na kawałkach ziemniaków, a po pewnym czasie można łatwo je zebrać.
Kolejnym sposobem na zwalczanie opuchlaków jest wykorzystanie roztworu soli. Wystarczy rozpuścić 2-3 łyżki soli w litrze wody, a następnie polewać rośliny tą mieszanką. Solona woda będzie działać na opuchlaki, ale jednocześnie nie będzie szkodzić roślinom.
Innym sposobem na zwalczanie opuchlaków jest wykorzystanie cynamonu. Wystarczy posypać ziemię wokół rośliny cynamonem lub zmieszać go z wodą i spryskiwać rośliny tym roztworem. Cynamon działa na opuchlaki jak naturalny środek odstraszający, ale nie szkodzi roślinom.
Oprócz wyżej wymienionych sposobów można także spróbować zwalczyć opuchlaki za pomocą wyciągów roślinnych. Np. roztwór z rumianku lub nagietka. Wystarczy zalać suszonych kwiatów wodą i odczekać kilka dni, następnie przecedzić i spryskiwać nim rośliny.
