Co to jest skrzyp polny i dlaczego warto go zbierać?
Skrzyp polny (Equisetum arvense) to roślina, którą większość ogrodników kojarzy jako uciążliwy chwast. Jednak od wieków wykorzystywana jest w medycynie ludowej, kosmetyce oraz jako naturalny suplement wspierający zdrowie włosów, paznokci i kości. Bogata w krzemionkę, flawonoidy, potas, saponiny i kwasy organiczne, roślina ta zyskuje coraz większą popularność wśród osób poszukujących naturalnych metod dbania o zdrowie. Aby jednak w pełni wykorzystać jej potencjał, istotne jest prawidłowe określenie czasu zbioru i odpowiedniego suszenia skrzypu polnego.
Kiedy najlepiej zbierać skrzyp polny?
Najlepszy czas na zbiór skrzypu polnego przypada od końca czerwca do początku sierpnia, kiedy roślina osiąga pełnię swojego rozwoju wegetatywnego. Warto pamiętać, że roślina ta wypuszcza dwa rodzaje pędów: wiosenne (zarodnikowe), które są brązowawe i nie zawierają krzemionki, oraz letnie (wegetatywne), które są zielone, rozgałęzione i to właśnie je należy zbierać.
Najlepiej wybierać suchy, słoneczny dzień, po opadnięciu rosy. Rośliny powinny pochodzić z miejsc oddalonych od dróg, miejskich zanieczyszczeń oraz pól traktowanych chemikaliami. Zbierając skrzyp, należy ciąć rośliny kilka centymetrów nad ziemią, nie wyrywając ich z korzeniami, aby nie niszczyć populacji rośliny w danym miejscu.
Jak odróżnić skrzyp polny od trującego skrzypu bagiennego?
Bardzo ważnym aspektem jest umiejętność rozróżnienia skrzypu polnego od skrzypu błotnego (Equisetum palustre), który jest trujący. Skrzyp błotny rośnie na mokradłach i w podmokłych łąkach, ma ciemniejsze, często fioletowawe pędy oraz krótsze, szersze odnogi boczne. Dla bezpieczeństwa najlepiej jest zbierać skrzyp w miejscach dobrze nasłonecznionych i suchych, gdzie głównie występuje skrzyp polny.
Dlaczego warto dobrze wysuszyć skrzyp polny?
Suszenie skrzypu polnego to kluczowy krok w zachowaniu jego właściwości zdrowotnych. Prawidłowo wysuszona roślina może być wykorzystywana przez cały rok – do naparów, kąpieli ziołowych czy jako składnik domowych kosmetyków. Jeśli roślina nie zostanie odpowiednio wysuszona, może dojść do rozwoju pleśni, osłabienia aromatu i utraty cennych składników odżywczych, szczególnie krzemionki.
Jak prawidłowo suszyć skrzyp polny?
Proces suszenia skrzypu polnego powinien przebiegać w cieniu i przewiewnym miejscu, daleko od bezpośredniego działania promieni słonecznych. Idealna temperatura do suszenia to od 30 do 40°C. Można suszyć skrzyp zawieszając go w niewielkich pęczkach “do góry nogami” lub rozkładając cienką warstwą na kratkach lub papierze w przewiewnym pomieszczeniu.
Podczas suszenia należy regularnie sprawdzać, czy roślina nie zaczyna pleśnieć. Proces trwa zazwyczaj od kilku dni do dwóch tygodni, w zależności od warunków atmosferycznych i wilgotności pomieszczenia. Dobrze wysuszony skrzyp jest szeleszczący, łamliwy i zachowuje żywozielony kolor z lekko srebrzystym połyskiem.
Jak przechowywać suszony skrzyp polny?
Po wysuszeniu skrzypu należy przechowywać go w szczelnych, najlepiej szklanych słoikach lub papierowych torbach, z dala od światła i wilgoci. Idealnie sprawdzają się także puszki metalowe z pokrywkami. Warto opisać pojemnik datą zbioru, ponieważ najlepiej wykorzystywać zioła w ciągu roku od zebrania.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by suszony skrzyp łączyć z innymi ziołami w domowych mieszankach leczniczych, zaparzając go z pokrzywą, rumiankiem czy melisą, w zależności od potrzeb zdrowotnych.
Jakie właściwości zdrowotne ma skrzyp polny?
Skrzyp polny jest jednym z najbogatszych naturalnych źródeł łatwo przyswajalnej krzemionki, która wspomaga regenerację skóry, poprawia kondycję włosów i paznokci oraz wzmacnia układ kostny. Dzięki zawartości flawonoidów i kwasów organicznych skrzyp działa również moczopędnie, przeciwzapalnie i ściągająco. Znajduje zastosowanie w leczeniu infekcji dróg moczowych, podrażnień skóry oraz jako preparat wspomagający przy łamliwości paznokci i wypadaniu włosów.
W kosmetyce wykorzystywany jest w formie toników, płukanek i maseczek. Wewnętrznie stosuje się go w postaci naparów, najlepiej 1 łyżka ziela na 250 ml wody, parzone przez ok. 10 minut. Kuracje skrzypem należy jednak prowadzić cyklicznie — zwykle 2-3 tygodnie stosowania i 1-2 tygodnie przerwy.
Czy skrzyp polny ma przeciwwskazania i skutki uboczne?
Choć skrzyp polny jest rośliną naturalną, nie jest wolny od przeciwwskazań. Długotrwałe stosowanie bez przerwy może prowadzić do niedoboru witaminy B1, dlatego ważne jest robienie wspomnianych przerw w kuracji. Nie jest również zalecany dla kobiet w ciąży i karmiących oraz osób z problemami nerek lub chorobami serca – ze względu na działanie moczopędne.
Jak każdą roślinę leczniczą, skrzyp należy stosować rozsądnie i w porozumieniu z lekarzem lub fitoterapeutą, zwłaszcza jeśli przyjmujemy inne leki lub cierpimy na przewlekłe choroby.
Jak wykorzystać skrzyp polny w domowych recepturach?
Po odpowiednim przygotowaniu, skrzyp polny może stać się podstawą wielu domowych środków leczniczych. Najpopularniejszy jest napar, stosowany jako codzienna kuracja wzmacniająca. 1 łyżkę suszu należy zalać 250 ml wrzątku, przykryć i parzyć przez 10–15 minut. Można go z powodzeniem używać także zewnętrznie, w formie okładów na skórę, toniku oczyszczającego do twarzy czy wzmacniającej płukanki do włosów. Dodatkowo skrzyp bywa składnikiem kąpieli relaksujących i oczyszczających organizm z toksyn.
Ciekawostką jest również wykorzystanie skrzypu jako naturalnego środka do wzmacniania roślin w ogrodzie. Odwar z suszu działa jak ekologiczny oprysk przeciwgrzybiczy, chroniący rośliny przed chorobami, a jednocześnie nie szkodzący środowisku.
Cześć, nazywam się Marcel i od lat pasjonuję się tematyką wnętrz, ogrodów i szeroko pojętego designu. Na moim blogu znajdziecie wiele ciekawych inspiracji oraz pomysłów.
