Datura, znana też pod gatunkową nazwą Bieluń to roślina coraz częściej uprawiana na balkonach, w ogrodach i przy tarasach. Jej różne odmiany zachwycają kolorami kwiatów: od bieli, żółci, różu, purpury, przez rozbielone odcienie każdego z tych kolorów. Co ciekawe, roślina ta pochodzi z Ameryki Południowej i Północnej, a w Polsce wiele osób kojarzy ją (nie bez powodu!) z typem mocno trującym.
Datura – to warto wiedzieć
Zanim kwiat stał się ozdobą balkonową, czarując wzrok swoimi kolorami, wykorzystywano go do zupełnie innych celów. Z racji silnych właściwości trujących używany był dawniej przez Indian m.in. do celowego wywoływania halucynacji podczas różnorodnych, rytualnych obrzędów. Dziś, nowoczesna technologia pozwala wykorzystać jego właściwości w szeroko pojętej medycynie: jest popularny w specjalistycznych terapiach leczenia astmy oraz choroby Parkinsona, a ponieważ zawiera atropinę, to na jego bazie powstało również wiele leków.
Uwaga: nie powinno się próbować spożywać tego kwiatu na własną rękę! Wciąż ma on bardzo wysokie właściwości psychoaktywne i zalicza się do tzw. deliriantów!
Bieluń zawiera kilka alkaloidów, w tym atropinę i skopolaminę, które odpowiadają za jej właściwości lecznicze. Atropina jest silnym środkiem antycholinergicznym, co oznacza, że blokuje działanie neuroprzekaźnika acetylocholiny w organizmie. Może to powodować różne efekty, w tym rozszerzone źrenice, suchość w ustach i niewyraźne widzenie. Skopolamina jest silnym środkiem uspokajającym i nasennym, a także może powodować halucynacje i dezorientację.
Pomimo swoich właściwości leczniczych bieluń może być bardzo toksyczny, jeśli jest spożywany w dużych ilościach. Roślina może powodować poważne skutki uboczne, takie jak halucynacje, dezorientacja, delirium, a nawet śmierć. Dlatego nie zaleca się spożywania bielunia w jakiejkolwiek formie bez porady lekarza.
W pełnym rozkwicie wyróżnia się dużymi, charakterystycznie zwisającymi ku dołowi kwiatami, dlatego tak chętnie przyozdabia się nim dzisiaj balkony. W naturze rośnie głównie na stanowiskach suchych, pełnych skał, ale i na półpustyniach, co wielu biologom wciąż wydaje się niezwykłe, biorąc pod uwagę jego żywe nasycenie barwami. Jednoroczne rośliny bielunia mogą osiągać nawet do dwóch metrów wysokości.
Uprawa:
- Pracochłonna, wymaga czasu, ale przy odpowiedniej pielęgnacji warta każdej minuty. Datury w pełnym rozwoju odwdzięczają się wspaniałym wyglądem
- Na stanowiskach słonecznych – od ma do jesieni najlepiej wystawić ją na balkon tak, żeby miała maksymalnie ciepło i jasno.
- Podlewanie częste. Roślina pije dużo wody i można mieć wrażenie, że cały czas chce jej więcej. Dotyczy to szczególnie sezonu wiosna – lato, gdyż jesienią i zimą, w okresie spoczynku potrzebuje wody bardzo niewiele. Późna jesień i zima to dla datur czas wegetacji i głodówki – nie podlewamy wiele, trzymamy w chłodnym pomieszczeniu, pamiętając o tym, by postawić ją tak, żeby nie sięgały do niej dzieci (roślina jest trująca).
- Na wiosnę przesadzamy do świeżej, żyznej ziemi, najlepiej na dużej bazie próchniczej
- Nawożenie środkami wzbogaconymi o azot (nawozy do roślin ozdobnych sprawdzą się idealnie)
W celu rozmnożenia bielunia, w miesiącach czerwiec – sierpień przycinamy pędy do momentu lekkiego zdrewnienia łodyg, zostawiając u góry 2-3 listki. Całość wsadzamy do wilgotny torfu, może być zmieszany z piaskiem i powinny ukorzenić się w kolejnych miesiącach.
Podsumowując, bieluń to roślina, która ma długą historię stosowania w tradycyjnej medycynie i rytuałach szamańskich. Zawiera kilka alkaloidów, które mają właściwości lecznicze, ale może być również bardzo toksyczne, jeśli jest spożywane w dużych ilościach. Dlatego ważne jest, aby stosować bieluń pod okiem lekarza.
