Sikora czubatka, znana również jako sikora górska, to mały, ale charakterystyczny ptak występujący w Europie, Azji i północnej Afryce. Jest łatwo rozpoznawalna z uwagi na swój piękny czub, złożony z długich, ostro zakończonych piór.
Gdzie występuje sikora czubatka?
Występowanie sikory czubatki jest dość szerokie, obejmuje większość Europy (z wyjątkiem części południowej), zachodnią i środkową Azję oraz północną Afrykę. W Polsce jest to ptak dość pospolity, występujący w lasach liściastych i iglastych, parkach oraz ogrodach.
Sikora czubatka zazwyczaj gniazduje w dziuplach drzew, ale może też wykorzystywać domki lęgowe lub inne dostępne kryjówki. W Polsce ptaki te zaczynają gromadzić się na karmnikach już od jesieni, a ich liczba zwiększa się zimą. Są to bardzo towarzyskie ptaki i często tworzą grupy z innymi gatunkami sikor i wróbli.
Jak wygląda sikora czubatka?
Sikora czubatka osiąga długość około 14 cm i waży zaledwie kilkanaście gramów. Ma charakterystyczne dla sikor ubarwienie – szaro-białą głowę, ciemne oczy oraz brązowy grzbiet i skrzydła. Jednak to na jej głowie znajduje się najbardziej charakterystyczna cecha – piękna czubka, która zdobi jej głowę. Czubka ta składa się z długich, czarnych piór, z których środkowe są zakończone na kształt dwóch pędzelków, a boczne ułożone są po obu stronach głowy.
Co je sikora czubatka?
Ważnym elementem diety sikor czubatek są owoce i jagody, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy wiele innych źródeł pożywienia staje się niedostępnych. Wśród ulubionych owoców sikor czubatek znajdują się jagody jałowca, czarnego bzu, berberysu, dzikiej róży i jarzębiny. Ptaki te również spożywają owoce uprawne, takie jak jabłka i gruszki.
Nasiona stanowią kolejny ważny składnik diety sikor czubatek. Ptaki te spożywają nasiona z drzew i krzewów, takich jak sosna, świerk, brzoza, kasztanowiec, wierzba i leszczyna. Często przeszukują ziemię i korę drzew w poszukiwaniu nasion lub wiercą w nią dziury, aby zdobyć dostęp do nich.
Sikory czubatki jedzą także owady i inne bezkręgowce, takie jak pająki, chrząszcze, owady biegające i mrówki. Często wspinają się po drzewach, aby znaleźć swoje zdobycze. Ptaki te są bardzo zwinne i potrafią łapać owady w locie, a także wykorzystują umiejętności wspinaczkowe, aby zdobyć pokarm z trudno dostępnych miejsc.
Sikory czubatki spożywają również jaja i larwy owadów, takich jak motyle i chrząszcze. Często przeszukują korytarze w drzewach, aby znaleźć gniazda owadów, w których mogą znaleźć swoje łakocie. Niektóre sikory czubatki zjadają również pajęczaki, takie jak pająki i mączniaki.
W okresie zimowym sikory czubatki często odwiedzają karmniki, gdzie chętnie jedzą orzeszki ziemne, słonecznik, siemię lniane i mieszanki nasion dla ptaków. Są one również skłonne do korzystania z innych źródeł pożywienia dostępnych w okolicy, takich jak miski dla zwierząt domowych czy otwarte kontenery na śmieci.
Sikora czubatka — lęgi i gniazdowanie
Lęgi i gniazdowanie sikory czubatki są interesujące z kilku powodów. Po pierwsze, sikory czubatki są bardzo terytorialne i chronią swoje gniazda przed innymi sikorami i ptakami. Po drugie, samice sikory czubatki zaczynają budować gniazda wczesną wiosną i już wtedy muszą dokonać wyboru, który wpłynie na sukces ich lęgu. Po trzecie, sikory czubatki karmią swoje pisklęta przez kilka tygodni, co wymaga dużo pracy i wysiłku.
Gniazdo sikory czubatki jest zwykle umieszczone w dziupli lub szczelinie drzewa i zbudowane jest z mchu, korzeni, traw, piór i innych materiałów. Samica sikory czubatki zwykle buduje gniazdo sama, a samiec pomaga jej w tym procesie, dostarczając materiały. Po zakończeniu budowy gniazda, samica składa w nim od 6 do 12 jaj. Jaja są białe z ciemnymi plamkami i mają średnicę około 16 mm. Inkubacja trwa około 14 dni, a pisklęta wylęgają się w kolejności, w jakiej zostały złożone jaja.
Młode sikory czubatki są karmione przez obydwoje rodziców przez około 21 dni. W tym czasie samice muszą zbierać pokarm dla piskląt, który składa się z owadów, larw, pająków i innych małych zwierząt. Samiec również pomaga w karmieniu młodych i zajmuje się czyszczeniem gniazda.
Sikory czubatki wyprowadzają zwykle jeden lub dwa lęgi w ciągu roku. Pierwszy lęg zwykle ma miejsce w marcu lub kwietniu, a drugi lęg w czerwcu lub lipcu. Niektóre sikory czubatki, zwłaszcza te, które żyją w mniej sprzyjających warunkach, mogą wyprowadzać tylko jeden lęg rocznie.
Wiele czynników może wpłynąć na sukces lęgu sikory czubatki. Najważniejsze z nich to dostępność pokarmu i miejsca do gniazdowania. W przypadku braku odpowiedniej ilości jedzenia lub bezpiecznego miejsca do gniazdowania, sikory czubatki mogą mieć problemy z przetrwaniem i rozmnażaniem. Dlatego też ważne jest, aby zachować odpowiednie środowisko dla tych ptaków, które obejmuje zapewnienie odpowiedniej ilości pokarmu oraz zachowanie drzew i lasów, w których sikory czubatki mogą gniazdować.
Wiele osób cieszy się obserwowaniem sikor czubatek, które odwiedzają ich karmniki i ogródki. Jeśli chcesz przyciągnąć te piękne ptaki do swojego ogrodu, możesz zainstalować specjalny karmnik dla sikor i uzupełniać go regularnie, najlepiej orzechami, pestkami i tłuszczem
Głos sikorki czubatki
Śpiew sikory czubatki jest bardzo charakterystyczny i łatwo go poznać. Śpiewa ona w bardzo zróżnicowany sposób, co oznacza, że jej melodie są bardzo złożone i bogate w różne dźwięki. Na początku śpiewu można usłyszeć serię dźwięków podobnych do „tiii-tiii-tiii”, po czym ptak przeskakuje na wyższą tonację, śpiewając „tsii-tsii-tsii”. Warto dodać, że śpiew sikory czubatki jest bardzo głośny i można go usłyszeć z odległości nawet kilkudziesięciu metrów.
Co ciekawe, sikory czubatki słyną z niezwykle rozbudowanego repertuaru dźwięków. Wśród nich można wymienić trzaskanie dziobem, piszczenie i skrzeczenie. Te różnorodne dźwięki wykorzystywane są przez ptaki w celu komunikowania się z innymi członkami swojego gatunku, np. w trakcie zalotów.
Warto zwrócić uwagę, że sikory czubatki to także bardzo utalentowane naśladowczynie. Potrafią one naśladować dźwięki innych ptaków i zwierząt, jak i również odgłosy wydawane przez ludzi, takie jak dzwonienie telefonu czy gwizdanie. Jest to zachowanie charakterystyczne dla wielu gatunków sikor, ale sikora czubatka szczególnie wyróżnia się w tym aspekcie.
Ochrona gatunkowa sikorki czubatki
Wiele państw Unii Europejskiej wprowadziło środki ochrony gatunkowej dla sikory czubatki, ponieważ ich liczba w niektórych regionach uległa znacznemu spadkowi.
Sikora czubatka jest narażona na wiele zagrożeń, w tym na niszczenie jej naturalnego siedliska poprzez wycinkę lasów i budowę dróg. Innym zagrożeniem dla tego gatunku jest zanieczyszczenie środowiska, w tym zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby. Ponadto, wprowadzenie obcych gatunków roślin i zwierząt, które konkurują o zasoby, także stanowi zagrożenie dla sikory czubatki.
Aby chronić sikorę czubatkę i jej naturalne siedliska, państwa europejskie wprowadziły wiele działań ochronnych, w tym zakaz wycinki lasów, ustanowienie obszarów chronionych oraz programy ochrony gatunków. W wielu krajach organizowane są również kampanie edukacyjne, mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń dla sikory czubatki oraz jej potrzeb ochronnych.
Ponadto zaleca się stosowanie praktyk rolniczych przyjaznych dla środowiska, takich jak uprawa roślin zrównoważona z ochroną przyrody oraz unikanie stosowania pestycydów. Wiele państw europejskich wprowadziło również programy dotyczące odtwarzania naturalnych siedlisk dla sikory czubatki, w celu przywrócenia jej populacji do stanu sprzed zagrożeń.
