Fruczak gołąbek określany też nazwą dłużniec gwiaździk, czy polski koliber to wyjątkowo aktywny w ciągu dnia gatunek motyla, charakteryzujący się spijaniem nektaru z kwiatów bez siadania na nich. Fruczak zawisa nad kwiatem w powietrzu, machając przy tym intensywnie skrzydełkami (co kojarzy się właśnie z kolibrem) i za pomocą długiej ssawki wyłapuje nektar z kielicha. To fascynujący gatunek ćmy, który występuje w Europie, Azji i Afryce. Jest znany z uderzającego podobieństwa do kolibra, zarówno pod względem wyglądu, jak i zachowania, i często jest mylony z nim przez przypadkowych obserwatorów.
Fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum) – co warto o nim wiedzieć?
Obszar żywieniowy fruczaka to dość rozległy teren świata: motyla można spotkać zarówno w Europie Środkowej i Południowej, Północnej Afryce, części obszaru Azji ale i na chłodnym półwyspie Fennoskandzkim. Można śmiało powiedzieć, że osiedla się wszędzie tam, gdzie rosną smakujące mu rośliny i gdzie osiągają najlepszy nektar. Do tzw. roślin żywicielskich należą te, które posiadają długie i wąskie kielichy – przy pomocy swojej imponującej ssawki, motyl jest w stanie sięgnąć po ich nektar naprawdę głęboko. Chętnie zajada się nektarem cieciorki, fuksji, godździka, pelarginii, pierwiosnków, szałwii, petunii, żurawki, budlei, cynii, heliotropu, ale nie pogardzi również lobelią, tytoniem, werbeną czy wiciokrzewem.
Wygląd: rozpiętość jego małych skrzydełek nie przekracza 4,5 cm, a bywa i o kilka milimetrów mniejsza. Mimo przynależności do gatunku motyli, ma dość krępą budową ciała, a przez swoje zachowanie związane z momentem spijania nektaru (zawisanie w powietrzu i machanie skrzydłami) naprawdę kojarzy się z kolibrem. Wiele osób, które obserwowało jego zachowanie np. w swoim ogrodzie, może być pewnym, że zobaczyła kolibra, ale tak nie jest!
Motyl ma około trzy do czterech centymetrów, szarobrązowe skrzydła w odcieniu raczej maskującym ale wykończone są one czarnymi liniami, a od tyłu nawet nitką intensywnego koloru pomarańczowego. Ciekawa jest końcówka jego odwłoku, którą natura nadziała odstającymi, białymi i czarnymi łuskami, łatwo mylonymi z upierzeniem. Z jednej strony więc ma na sobie barwy ochronne, a z drugiej – odstraszające potencjalnych owadożerców.
Charakteryzuje się futrzastym, oliwkowo-brązowym ciałem oraz wąskimi, wydłużonymi skrzydłami z charakterystycznym wzorem w czarne, białe i czerwonawo-brązowe paski. Skrzydła ćmy są również częściowo przezroczyste, co pozwala obserwatorom zobaczyć skomplikowane żyły skrzydeł i leżące pod nimi struktury.
Większość fruczaków nie zimuje w Polsce, a przylatują do nas z południowej Europy na czas najlepszego, nektarowego posiłku: zwykle od maja do czerwca.
Mogą osiągać imponującą prędkość nawet pięćdziesięciu kilometrów na godzinę, co sprawia, że w czasie maksymalnego w tempie przelotu, możemy ich nawet nie zauważyć. Co ciekawe, ten piękny i interesujący gatunek motyla jest również uważany przez biologów i badaczy za jednego z najlepiej latających motyli na świecie. Sama budowa jego ciała, aerodynamika i umięśnienie sprawiają, że może on przemierzać ogromne odległości, prawie się przy tym nie męcząc.
Fruczak Gołąbek – Zachowanie:
Jedną z najbardziej niezwykłych cech Fruczaka Gołąbka jest jego zdolność do unoszenia się w powietrzu, machając skrzydłami z prędkością do 80 razy na sekundę. To unoszące się zachowanie, w połączeniu z długą trąbą ćmy, która może osiągnąć do 2 cm długości, pozwala jej żywić się nektarem z kwiatów w podobny sposób jak koliber. To zachowanie doprowadziło do popularnej nazwy ćmy „koliber ćma”.
Fruczak Gołąbek Siedlisko:
Fruczaka Gołąbka można znaleźć w wielu siedliskach, od ogrodów i łąk po skraj lasów i zbocza gór. Najczęściej spotyka się je na obszarach, na których występuje obfitość preferowanych przez nie roślin produkujących nektar, takich jak wiciokrzew i budleja. Ćma jest gatunkiem wędrownym i można ją spotkać na dalekiej północy w Skandynawii i na południu w Afryce Subsaharyjskiej.
Fruczak Gołąbek Koło życia:
Fruczak Gołąbek przechodzi całkowitą metamorfozę, z czterema odrębnymi stadiami: jajo, larwa, poczwarka i postać dorosła. Samice składają jaja na spodniej stronie liści roślin żywicielskich, takich jak przytulia i marzanna. Zielono-żółte larwy z charakterystycznym rogiem z tyłu żywią się liśćmi tych roślin przed przepoczwarczeniem w kokonie. Dorosła ćma wyłania się z kokonu po kilku tygodniach, gotowa do kopulacji i kontynuowania cyklu życiowego.
Fruczak Gołąbek jest ważnym zapylaczem wielu gatunków roślin, zwłaszcza tych o głębokich lub rurkowatych kwiatach, do których dostęp innym owadom może być utrudniony. Długa trąba ćmy pozwala jej sięgać głęboko w kwiaty w celu wydobycia nektaru, przenosząc pyłek z jednego kwiatu na drugi. Ćma jest również przedmiotem zainteresowania naukowców badających mechanikę lotu i ewolucję owadów, ponieważ wykazuje wiele takich samych cech i zachowań jak kolibry, mimo że jest zupełnie innym gatunkiem.
