Choć w naturalnym środowisku fiołka alpejskiego można znaleźć w Karpatach, Tatrach i wschodnich Alpach, to niektóre jego odmiany, określane najczęściej jako tzw. perskie cyklameny, można uprawiać również w domu i ogrodzie. Warto się pokusić – zachwycający fiolet kwiatów tej rośliny sprawia, że nie sposób od nich oderwać wzroku.
Co warto wiedzieć o uprawie fiołka alpejskiego?
Przede wszystkim gatunek nadający się do uprawy ozdobnej należy do rodziny pierwiosnkowatych, czyli pojawiających się i kwitnących bardzo wczesną wiosną. Oryginalnie wywodzi się on z Chin i Japonii, ale na przestrzeni lat jego liczne krzyżówki przenoszone były na teren całego świata, dlatego dzisiaj spotyka się je w górskich pasmach, ale i na nizinach – pod warunkiem zachowania odpowiedniej ich uprawy.
Fiołek alpejski to niska roślina, osiągająca maksymalną wysokość około sześciu cali. Jej liście są zielone i błyszczące, z lekko ząbkowanym brzegiem. Kwiaty są małe, o średnicy około jednego cala i mają pięć płatków. Mogą być fioletowe, niebieskie lub białe i często rosną w klastrach.
Jedną z najbardziej godnych uwagi cech fioletu alpejskiego jest jego zdolność do rozwoju w trudnych warunkach na dużych wysokościach. Roślina ta często rośnie w szczelinach skalnych i na stromych zboczach, gdzie może wytrzymać silne wiatry i niskie temperatury. Głębokie korzenie pozwalają jej mocno zakotwiczyć się w glebie, zapobiegając jej zmyciu przez ulewne deszcze lub topniejący śnieg.
Fiołek alpejski jest nie tylko piękny, ale ma również właściwości lecznicze. Tradycyjnie był stosowany w leczeniu różnych dolegliwości, takich jak problemy z oddychaniem, choroby skóry i problemy trawienne. Jej liście i kwiaty zawierają różnorodne związki, w tym flawonoidy, saponiny i alkaloidy, które mają właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające.
Fiołek alpejski to wytrzymała roślina, łatwa w uprawie i utrzymaniu. Preferuje przepuszczalne, wilgotne gleby i półcień. Jest to również świetna opcja do ogrodów skalnych, ponieważ może rosnąć między skałami i szczelinami. Po założeniu wymaga bardzo niewielkiej konserwacji, co czyni go idealnym wyborem dla zapracowanych ogrodników.
Jakie stanowisko pod fiołek alpejski?
Najlepiej wybrać takie miejsce, które z jednej strony jest bardzo widne i jasne, czyli dociera do niego dużo słońca, a z drugiej nie są to miejsca kompletnie otwarte i pozbawione cienie. Zbyt gorąca temperatura promieni może doprowadzić do uszkodzenia rośliny i w efekcie jej zniszczenia, dlatego jasno, ale nie np. na środku równej polany! Fiołki uprawiane w domu warto w średnio gorące dni wystawić na parapet lub do ogrodu, nie przesadzając z tym jednak w okresie upalnego lata.
- Podlewanie: regularne i systematyczne, najlepiej pod doniczkę podłożyć podstawkę z wodą tak, by roślina mogła ją sobie pobierać wg własnych potrzeb. Cyklameny lubią wodę, ale są kwiatami „półśrodka”, czyli nie za wilgotno i nie za sucho. Wilgoć ich podłoża należy wypośrodkować.
- Gleba: bogata w składniki mineralne i próchnicę.
- Nawożenie: koniecznie środkami, które są bogate w potas. Fiołki kwitną bardzo intensywnie, dlatego ten minerał jest im niezbędny.
- Temperatura: możliwie z niewielką różnicą między dniem a nocą. Optymalnie jest utrzymywać fiołka w granicach 14-17 stopni Celsjusza.
Po okresie kwitnienia dobrze jest przenieść doniczki z fiołkami w nieco chłodniejsze, ale nie zimne pomieszczenia i pilnować jedynie podlewania co około pół miesiąca, nie częściej. W tym okresie kwiat odpoczywa i nie pobudzamy go do niepotrzebnego wzrostu.
Jak większość roślin ozdobnych, tak i fiołek jest podatny na różnego rodzaju choroby, dlatego należy go obserwować, żeby w porę zauważyć niepokojące zmiany. Zaniedbany może zapaść na chorobę szarej pleśni (nalot na liściach), ulec gniciu bulwy czy złapać mączniaka prawdziwego. Ten ostatni poznamy po plamach w kolorze białym jakby mącznym. Środki ochrony roślin dobrze jest mieć w jego przypadku pod ręką.
Dlaczego fiołek alpejski nie kwitnie?
Istnieją różne powody, dla których fiołek alpejski może nie kwitnąć, a zrozumienie tych przyczyn jest kluczem do przywrócenia roślinie pięknego wyglądu.
- Brak odpowiedniego oświetlenia – umieszczenie rośliny w zbyt ciemnym miejscu, może być przyczyną braku kwitnienia. Upewnij się, że Twoja roślina ma wystarczająco dużo światła, ale unikaj bezpośredniego nasłonecznienia, które może uszkodzić liście i kwiaty.
- Zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura -fiołki alpejskie preferują chłodne i wilgotne warunki, a temperatura pomiędzy 10 a 18 stopni Celsjusza jest optymalna dla ich wzrostu i kwitnienia.
- Nieodpowiednie nawożenie – zbyt silne nawożenie może być przyczyną braku kwitnienia. Upewnij się, że używasz odpowiedniego nawozu do fiołków alpejskich i zawsze stosuj go zgodnie z instrukcjami na opakowaniu.
- Zbyt duże doniczki – może to spowodować, że roślina skupi się na wzroście korzeni zamiast na kwitnieniu. Zbyt duża doniczka może również prowadzić do przesuszenia gleby, co również nie sprzyja zakwitaniu fiołka.
- Zbyt sucha gleba – fiołki alpejskie potrzebują równomiernie wilgotnej gleb, dlatego regularnie podlewaj roślinę, upewniając się przy tym, że gleba jest wilgotna, ale nie mokra.
- Choroby i szkodniki – nadmiar wilgoci może prowadzić do zgnicia korzeni i chorób grzybowych. Jeśli chodzi o szkodniki, to szczególnie groźne dla fiołka alpejskiego są mszyce i przędziorki.
Fiołek alpejski — najczęściej występujące choroby
- Gnicie korzeni
Gnicie korzeni jest jednym z najczęstszych problemów, które mogą dotknąć fiołki alpejskie. Jest to choroba wywołana przez grzyby z rodzaju Pythium, które atakują korzenie rośliny, powodując ich gnicie. Wywołuje ją przelanie rośliny, która w efekcie przestaje rosnąć, liście zaczynają żółknąć, a na korzeniach pojawiają się ciemne plamy. W ciężkich przypadkach roślina może nawet obumrzeć.
Jak z tym walczyć? Nie podlewaj fiołków zbyt często. Upewnij się również, że ziemia dobrze przeschła przed kolejnym podlaniem. Jeśli zauważysz, że korzenie zgniły, najlepiej wyrzuć roślinę i nie sadź innej w tym samym miejscu.
- Włochacizna szara
Włochacizna szara to choroba wywołana przez grzyba Botrytis cinerea, który zwykle atakuje młode pędy i kwiaty fiołków alpejskich. Pierwszym objawem choroby jest pojawienie się szarej pleśni na liściach i łodygach rośliny, a następnie, liście i kwiaty zaczynają więdnąć i zamierać.
Jak z tym walczyć? Unikaj zbyt wilgotnych warunków i zapewnij roślinie dobrą cyrkulację powietrza. Jeśli już choroba pojawi się, usuń chore części rośliny i spryskaj ją fungicydem, który zawiera miedź.
- Plamistość liści
Plamistość liści to choroba wywołana przez grzyba Ramularia cyclaminis, który atakuje liście fiołków alpejskich. Objawia się pojawieniem się brązowych lub ciemnych plam na liściach rośliny. Choroba zwykle zaczyna się od dolnych liści i stopniowo przesuwa się do jej górnych części. W ciężkich przypadkach liście mogą opadać i roślina może stopniowo umierać.
Jak z tym walczyć? Uunikaj zbyt wilgotnych warunków i zapewnij roślinie dobrą cyrkulację powietrza. Usuń chore liście i spryskaj roślinę fungicydem, który zawiera miedź. Jeśli choroba jest zaawansowana, możesz spróbować przyciąć roślinę, aby pobudzić wzrost nowych liści liści.
Fiołek alpejski – najczęściej występujące szkodniki
- Szklarniowiec fiołkowy (Trialeurodes vaporariorum)
Szklarniowiec fiołkowy to mały owad o długości około 1-2 mm. Żyje na spodniej stronie liści fiołka i żywi się sokami rośliny, co prowadzi do jej osłabienia i zmniejszenia jej zdolności do kwitnienia. Objawami infekcji szklarniowcem fiołkowym są plamy na liściach, zniekształcenia i obecność lepkiej substancji na roślinie.
Aby się pozbyć tego szkodnika, można spryskać roślinę preparatem na bazie oleju mineralnego lub insektycydem.
- Mączlik fiołkowy (Phenacoccus solenopsis)
Mączlik fiołkowy to owad, który żywi się sokami rośliny i powoduje powstawanie charakterystycznych białych plam na liściach fiołka. Infekcja mączlikiem fiołkowym może prowadzić do osłabienia rośliny i zahamowania jej wzrostu.
Aby się pozbyć tego szkodnika, można spryskać roślinę preparatem na bazie oleju mineralnego lub insektycydem.
- Pajęczaki (Acarina)
Pajęczaki to grupa szkodników, do której należą m.in. przędziorki i kleszcze. Te małe owady żyją na spodniej stronie liści i żywią się sokami roślinnymi, co prowadzi do osłabienia rośliny i zahamowania jej wzrostu. Objawami infekcji pajęczakami są m.in. plamy na liściach, pajęczyny i zniekształcenia rośliny.
Aby się pozbyć pajęczaków, można spryskać roślinę preparatem na bazie oleju mineralnego lub insektycydem.
- Nicienie (Nematoda)
Nicienie to mikroskopijne robaki, które żyją w glebie i atakują korzenie rośliny. Infekcja nicieniami może prowadzić do zahamowania wzrostu rośliny i zmniejszenia jej zdolności do kwitnienia. Aby się pozbyć nicieni, można stosować preparaty chemiczne lub biologiczne, takie jak nicienie pasożytnicze (Heterorhabditis bacteriophora) lub preparaty zawierające bakterie glebowe (Bacillus firmus), które pochłaniają nicienie.
Ważne jest jednak, aby wybierać preparaty, które są bezpieczne dla fiołka alpejskiego oraz stosować je zgodnie z zaleceniami producenta, aby uniknąć szkody dla rośliny lub środowiska.
Warto także pamiętać, że profilaktyka jest kluczowa w zapobieganiu infekcjom szkodników. Należy regularnie sprawdzać stan rośliny, utrzymywać jej odpowiednią wilgotność i unikać zbyt silnego nawożenia, co może osłabić jej odporność na szkodniki.
Fiołek alpejski — cena
Cena fiołka alpejskiego zależy przede wszystkim od wielkości rośliny oraz od miejsca, w którym jest sprzedawana. W sklepach ogrodniczych fiołek alpejski kosztuje zwykle od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Większe rośliny zwykle są droższe, a ich cena zależy również od odmiany. Warto jednak pamiętać, że fiołek alpejski to roślina, która kwitnie przez długi czas, a jego kwiaty są bardzo dekoracyjne. Dlatego też warto zainwestować w taką roślinę, aby cieszyć się jej pięknem przez wiele tygodni.
Fiołek alpejski — najpopularniejsze odmiany
Jedną z najpopularniejszych odmian fiołka alpejskiego jest 'Victoria’. Charakteryzuje się ona dużymi, pełnymi kwiatami o różnych kolorach, w tym białym, różowym, czerwonym i fioletowym. Roślina ta kwitnie w okresie od jesieni do wiosny, co czyni ją idealną do uprawy w pomieszczeniach.
Kolejną popularną odmianą jest 'Fantasia’. Ma ona podobne cechy do 'Victorii’, ale charakteryzuje się bardziej intensywnymi kolorami kwiatów, które wyróżniają się na tle ciemnozielonych liści.
’Halios’ to odmiana fiołka alpejskiego, która jest bardziej odporna na suszę niż wiele innych odmian. Jej kwiaty są mniejsze niż 'Victoria’ lub 'Fantasia’, ale mają żywe kolory, takie jak purpurowy, różowy i biały.
Inną popularną odmianą jest 'Miniature’, która jest idealna do uprawy w małych doniczkach. Ma ona małe, ale urocze kwiaty w kolorze białym lub różowym, a także liście w kształcie serca, co czyni ją popularną wśród miłośników roślin doniczkowych.
Ostatnią odmianą, którą warto wymienić, jest 'Graffiti’. Charakteryzuje się ona wyjątkowo dużymi, intensywnie kolorowymi kwiatami, które przyciągają uwagę. Kwitnie ona od zimy do wiosny i jest idealna do uprawy w pomieszczeniach.
