Artystyczna technika graficzna zwana akwafortą została wynaleziona na przełomie XV i XVI wieku i dzięki swoim zaletom stała się jedną z wiodących w XVI wieku. Efektem jej zastosowania jest powstanie odbitki, która wygląda niczym sztuka trawiona kwasem. Największym walorem tej metody graficznej jest jej niski koszt oraz charakterystyczna subtelność wizualna, która potrafi zachwycić bez względu na panującą aktualnie modę.
Co to jest akwaforta i jak powstaje?
Akwaforta czyli inaczej kwasoryt to określenie wywodzące się z języka włoskiego, w którym acquaforte znaczy mocna woda, a to z kolei wprost oznaczenie kwasu azotowego. Co to jest akwaforta i jak powstaje? To bardzo popularna, wklęsła technika graficznego druku, dzięki której uzyskuje się atrakcyjną wizualnie odbitkę.
Ciekawostki:
- Pierwsza akwaforta powstała w 1513 roku, a za jej twórcę uważa się Ursa Grafa, ówczesnego szwajcarskiego sztycharza.
- W swoich początkach akwaforta było jedną z najpopularniejszych metod na odtwarzanie obrazów i rysunków, dziś natomiast zalicza się do jednej z wielu graficznych technik warsztatowych
- Do najsłynniejszych twórców chętnie sięgających do akwaforty uważa się m.in. Rembrandta, Picassa, Chagalla, Durera, Callota, Hellingratha, Goyę, Piranesiego, Whistlera, Szewczenko, a z polskich artystów: Chodowieckiego, Płońskiego, Wyczółkowskiego, Wyspiańskiego Mehoffera, Pankiewicza, Rabsztyna, Paszkowskiego, Rózgę oraz kobiety: Barbarę Rosiak, Beatę Nehring i Barbarę Narębską-Dębską.
Jedną z najdroższych prac techniki akwaforty był „Abraham wypędzający Hagar i Ismaela” – autorstwa Rembrandta, którą sprzedano za 33 tysiące złotych.
Jak powstaje akwafora?
Metalowa forma drukowa z rysunkiem uzyskiwana jest za pomocą jej trawienia kwasem. Na formę z cynku lub miedzi nakłada się pokrywę w postaci werniksu akwaforytowego umieszczonego w tzw. kwasie postaci nieroztwarzonej, a dalej tworzy rysunek stalową igłą. Na koniec płytę zanurza się w kwasie, który dodatkowo wytrawia wgłębienia wykonane igłą, podkreślając je i pogłębiając kreskę.
Czym się różni akwaforta od akwatinta?
W odróżnieniu do akwaforty, akwatinta to technika, która powstała z biegiem czasu i rozwoju tej pierwszej. Dzięki akwatincie możliwe było poszerzenie możliwości podstawowej akwaforty, co zaowocowało w odbitkach opcją lepszego oddania ich półtonów. W akwatincie kwasem trawione są nie linie, jak ot ma miejsce w przypadku akwaforty, a całe płaszczyzny. Czynność tę powiela się wielokrotnie, w skutek czego na coraz mniejszych obszarach obrazu, nad jakim pracuje artysta, tworzy się wyraziste zróżnicowanie głębokości miejsc trawionych kwasem. To z kolei daje możliwość waloryzowania kolorów farby drukowej, a dokładniej powstawania jej efektowych półtonów.
Akwaforta wprost przypomina obraz lub odbitkę trawioną kwasem, a akwatinta kojarzy się bardziej z rysunkiem wykonanym sepią, tuszem lub akwarelą.
Można powiedzieć, że przyczyną powstania akwatinty była silna potrzeba rozszerzenia możliwości kolorystycznych, jakie miało się do reprodukowania grafiki. Głębokie, piękne półtony akwatinty były czymś nowym, atrakcyjnym i znacznie bardziej przykuwającym oko.
Akwatintę tworzyli m.in.: Jean-Baptiste Le Prince oraz Per Gustaf Floding w Paryżu, Johann Adam Schweickart i Andrea Scacciati we Florencji, czy Francisco Goya w Hiszpanii.
Jakim dziełem jest akwaforta?
To doskonały przykład dzieła z kategorii druku wklęsłego, które powstaje na wypolerowanej – miedzianej lub cynkowej płycie.
Jak się robi akwaforta?
- Najczęściej igłą rytowniczą stalową, przy pomocy której tworzony jest rysunek
- Gotowy, wydrążony już igłą obraz wraz z całą płytą umieszcza się w kwasie i wytrawia
- Całość oczyszcza się z werniksu akwaforytowego, a w wytrawione kwasem linie i zagłębienia wciera się farbę
- Finalna odbitka powstaje na zwilżonym papierze i prasie, która pozwala na uzyskanie jej optymalnego, wiernego wyglądu
