Pszczoły murarki ogrodowe to dziko występujący gatunek, który odgrywa ogromną rolę w procesie zapylania roślin wcześnie zakwitających. Z tego też powodu, coraz większa liczba działkowców, decyduje się na ustawienie w swoich ogrodach uli, albo hoteli dla tego owada.
Pszczoły murarki — co to za gatunek?
Murarka ogrodowa (Osmia rufa) nie występuje latem i jesienią. Lata zwykle do końca czerwca, a rzadziej już do połowy lipca, przy czym jest o wiele mniej wrażliwa na chłód niż np. pszczoła miodna.
Owad dobrze czuje się w okolicach zabudowań ludzkich. Jedynym kryterium musi być bliski dostęp do pokarmu – ogródki pełne roślin kwitnących o różnych porach roku – to raj dla murarki. W okolicy nie powinna też przebiegać ruchliwa trasa drogowa. Nagrzana droga przyciąga bowiem pszczoły, które chcąc się ogrzać, siadają na niej i są masakrowane pod kołami i na szybach samochodów.
Chociaż murarki występują naturalnie w okolicach zabudowań ludzkich, to celowo zwiększa się ich liczebność w ogrodach poprzez ustawianie w nich uli lub hoteli dla owadów (to dwa odrębne urządzenia). Takie urządzenia warto umieszczać tam, gdzie zależy nam na dobrym zapyleniu roślin kwitnących od kwietnia do końca czerwca, zwłaszcza gdy zbieramy z nich plony. Takie hotele lub typowe ule murarkowe warto też lokalizować w pobliżu szklarni i tuneli (ale nie w ich wnętrzu), dzięki czemu polepszymy zapylanie uprawianych w nich roślin.
Pszczoły murarki — hodowla
Istnieją dwie szkoły hodowli murarki ogrodowej w ogrodzie. Pierwsza mówi, żeby ustawiać miejsca gniazdowania pszczół i pozostawić je samym sobie – natura zrobi swoje. Druga namawia, aby murarki traktować jak pszczoły hodowlane: dbać o ich kokony, sortować je, przechowywać zimą a wiosną wykładać koło miejsc, w których owad ma zamieszkać. Taka selekcja ma na celu zwiększenie przeżywalności gatunku (wybieramy najlepsze kokony i odrzucamy słabe). Poza tym w dobie niestabilnych zim, których praktycznie nie ma lub są zbyt ciepłe, dochodzi do wczesnego wybudzania się murarki i jej wylotu z kokonów. W tym czasie pszczoła nie znajduje pokarmu i ginie. Dzięki sztucznemu przetrzymywaniu kokonów w warunkach domowych jesteśmy w stanie ograniczyć śmiertelność owadów wynikającą z niestabilności zim.
Czy pszczoły murarki żądlą?
Chociaż pszczoły murarki nie są znane z agresywnego zachowania, mogą bronić swojego gniazda, gdy poczują się zagrożone. W przypadku ataku lub próby naruszenia ich gniazda mogą wykazać defensywne zachowanie. Niektóre gatunki mogą żądlić, jeśli poczują się bezpośrednio zagrożone. Jednak nie są one tak skłonne do żądlenia, jak np. pszczół miodnych czy pszczół masonkowych.
Żądło pszczoły murarki jest mniej rozwinięte i nie jest tak ostre, jak u innych pszczół. Ponadto większość pszczołomurków ma tendencję do unikania konfrontacji i stara się raczej uciekać przed potencjalnymi zagrożeniami, niż atakować. Ich priorytetem jest raczej budowanie i utrzymanie gniazda oraz zbieranie pokarmu.
Jak zrobić domek dla murarki ogrodowej?
Domek dla murarki ogrodowej to wspaniałe rozwiązanie dla tych, którzy lubią obserwować ptaki i przyrodę. Taki domek może być również oazą spokoju i wytchnienia w trakcie letnich miesięcy. Jeśli jesteś zainteresowany stworzeniem takiego miejsca, oto kilka kroków, które pomogą Ci w budowie.
Krok 1: Wybierz odpowiednie miejsce
Wybierz obszar w Twoim ogrodzie, który jest dobrze nasłoneczniony i ma łatwy dostęp dla ptaków. Upewnij się, że jest to spokojne i ciche miejsce, aby ptaki czuły się bezpiecznie.
Krok 2: Przygotuj materiały
Będziesz potrzebować drewnianych desek lub paneli, gwoździ, wkrętów, młotka, wkrętarki, piły, miarki i wody. Możesz również zdecydować się na dodatkowe ozdoby, takie jak farby czy zdobienia.
Krok 3: Zaprojektuj i zbuduj podstawę
Możesz użyć desek drewnianych i połączyć je ze sobą za pomocą gwoździ. Upewnij się, że podstawa jest stabilna i trwała, aby domek przetrwał różne warunki pogodowe.
Krok 4: Zbuduj ściany i dach
Wytnij odpowiednie kawałki drewna i przytwierdź je do podstawy za pomocą gwoździ lub wkrętów. Pamiętaj o pozostawieniu miejsca na wejście dla ptaków. Po zbudowaniu ścian możesz przystąpić do konstrukcji dachu. Wytnij odpowiednie kawałki drewna lub paneli i zamocuj je na górze ścian. Upewnij się, że dach jest dobrze przylegający i chroni ptaki przed deszczem i słońcem.
Krok 5: Dodaj wykończenia i ozdoby
Możesz pomalować domek w dowolnym kolorze, który pasuje do Twojego ogrodu. Dodaj również dodatkowe elementy dekoracyjne, takie jak małe kwiatowe doniczki, wieszaki na karmniki lub małe zdobienia.
Krok 6: Umieść domek w ogrodzie
Ostatnim krokiem jest umieszczenie murarki ogrodowej w wybranym miejscu w ogrodzie. Wybierz dogodne miejsce, gdzie domek będzie widoczny i łatwo dostępny dla ptaków. Możesz umieścić go na wysokiej gałęzi drzewa lub na wolnostojącym słupku. Upewnij się, że domek jest stabilnie zamocowany i nie grozi mu przewrócenie się pod wpływem wiatru. Dodatkowo możesz stworzyć otoczenie sprzyjające przyciąganiu ptaków do murarki ogrodowej. Posadź kwiaty, które przyciągają nektarożerne ptaki, takie jak trawy ozdobne, dzwonki czy kosmki. Zamontuj również karmniki w pobliżu, aby zachęcić ptaki do odwiedzania domku.
Pamiętaj, żeby regularnie utrzymywać domek dla murarki ogrodowej. Sprzątaj go regularnie, usuwając resztki pożywienia czy materiału gniazdowego. Jeśli zauważysz jakiekolwiek uszkodzenia, napraw je natychmiast, aby zapewnić bezpieczne i komfortowe środowisko dla ptaków.
Pszczoły murarki — kokony
Jeśli dysponujemy własnymi kokonami ze zbiorów ubiegłorocznych lub zakupiliśmy je w okresie zimy, lub wczesnej wiosny (luty-marzec), to należy pamiętać o odpowiednim terminie wyłożenia. Murarki to pszczoły wiosenne i pojawiają się z końcem zimy i bezpośrednio na początku wiosny dlatego kokony, które mamy w domu już od tego czasu powinny być umieszczone w ogrodzie w pobliżu miejsc gniazdowania. Warto obserwować przyrodę – pojawienie się na roślinach zakwitających wcześnie np. przebiśniegach czy krokusach owadów zapylających, może pomóc w podjęciu decyzji o terminie wyłożenia kokonów.
W związku ze zmienną pogodą w okresie wiosennym, kokony murarki ogrodowej wykłada się odstępach. Ma to na celu zwiększenie przeżywalności gatunku. Połowę kokonów wykłada się np. w połowie marca, a drugą część 10-14 dni później. Jeżeli pierwszą partię pszczół spotka trudna sytuacja pogodowa, to drugie uwalnianie owadów może uratować sytuację. Nie należy jednak przesadzać z terminami wykładania kokonów, ponieważ pszczoła w kokonie cały czas żyje i korzysta z zapasów pokarmu. Im dłużej kokon będziemy przechowywać, tym słabsza pszczoła może z niego wylecieć, dlatego pomysły o wykładaniu kokonów w maju lub czerwcu należy uznać za nieprofesjonalne.
Jak wykładać kokony dla murarki ogrodowej?
W pobliżu ula lub hotelu dla murarki można postawić małe kartonowe pudełko z otworkami, w których należy umieścić kokony. Chodzi o to, aby pszczoła po wylocie z kokonu rozpoznała teren i szybko znalazła dobre miejsce do gniazdowania w domku, jaki dla niej został stworzony. Pudełka można kupić gotowe, można też zrobić samemu otworki, przy czym muszą mieć one co najmniej 0,5 cm średnicy. Należy pamiętać, aby kokony znajdowały się w osobnym opakowaniu, które osłoni pszczoły od deszczu i uchroni je przed ptakami lub gryzoniami. Najlepiej sprawdzą się pojemniki plastikowe z nawierconymi otworami, gdyż pudełka kartonowe nabiera wilgoci i się rozpadną. Czasami podczepia się takie pudełka drutami do siatki, jaką hotele dla murarki są często okryte (chroni ona pszczoły przed wyciąganiem rurek przez ptaki).
Kokony warto rozdzielić na kilka pudełek, tak aby w jednym nie gromadzić wszystkich – pszczoły wygryzające się z leżących na spodzie kokonów mogą zginąć, jeżeli nie będą mogły się wydostać spod sterty innych.
Gdy zauważmy, że większość pszczół wyleciała, usuwamy pudełka z resztkami kokonów. Jeśli w pojemniku zostaną pojedyncze kokony, które nie otworzą się do końca kwietnia, to wyrzucamy je gdzieś obok i się nie przejmujemy. Przyroda zrobi swoje – albo pszczoła wyleci jednak z niego, albo drapieżniki będą mieć pokarm.
Ważne jest, aby kokony przechowywać w miejscach zacienionych, dość chłodnych, ale też o odpowiedniej wilgotności, po to, aby nie wyschły, ale żeby też nie zaczęły pokrywać się pleśnią.
Pszczoły murarki — cena
Pszczoły murarki są łatwe w hodowli, a nakłady poniesione na zakup kokonów i uli są stosunkowo niewielkie w porównaniu do wysokiej skuteczności zapylania sadów. 1000 sztuk kokonów murarki ogrodowej kosztuje ok. 100 zł.
