Większość gatunków roślin rozmnaża się z nasion. Nie wszystkie jednak nasiona nadają się do wysiewu, bowiem wiele roślin zabezpiecza je grubą i twardą okrywę nasienną lub wprawia je w pewnego rodzaju stan spoczynku. W takim przypadku nasiona należy pobudzić do kiełkowania. Jedną z metod jest stratyfikacja. Na czym polega ten proces?
Na czym polega stratyfikacja?
Aby roślina mogła się dobrze rozwijać, potrzebuje sprzyjających warunków. Gruba i twarda okrywa nasienna rozkłada się dopiero wtedy, gdy gleba posiada właściwy skład chemiczny i życie mikrobiologiczne, a także odpowiednią wilgotność i temperaturę. W niesprzyjających warunkach proces ten zachodzi znacznie dłużej – może trwać nawet miesiące lub lata. Stratyfikacja pozwala oszukać naturę i doprowadza do wcześniejszego kiełkowania. Żadnych dodatkowych zabiegów nie wymagają jedynie nasiona kwiatów oraz warzyw zakupione w sklepach. Są one bowiem już odpowiednio przygotowane do zasiewu.
Stratyfikacja jest niezbędna do wzrostu roślin naturalnie rosnących w klimacie chłodnym lub umiarkowanym, ponieważ ich rozwój następuje dopiero po przejściu pory zimnej. Gdyby taki proces nie istniał, rośliny kiełkowałyby od razu po opadnięciu na żyzną glebę. W wyniku tego wiele siewek pojawiających się późną jesienią zostałoby od razu uszkodzonych przez przymrozki i mróz. Dlatego w klimacie umiarkowanym rośliny potrzebują pewnego okresu niskich temperatur, aby wykiełkować. W naturze przebiega to naturalnie zgodnie z cyklem wegetacyjnym i porami roku. W warunkach domowych lub na potrzeby produkcyjne kiełkowanie można przyspieszyć.
Na czym zatem polega proces stratyfikacji?
Jest to metoda pobudzania nasion do życia i polega na traktowaniu ich chłodem lub naprzemiennie chłodem i ciepłem, według schematu określającego czas tego działania. Kluczową rolę odgrywają także odpowiednia wilgotność podłoża i dostęp powietrza. Najprostszą i najczęściej stosowaną metodą stratyfikacji jest metoda chłodna, która zakłada przechowywanie nasion w temperaturze ok. 3–4 st. C.
W warunkach domowych stratyfikacja w lodówce jest przeprowadzana lub w chłodnym pomieszczeniu, takim jak piwnica czy spiżarnia. W profesjonalnych warunkach niezbędne do tego jednak są specjalne maszyny z kontrolowaną atmosferą. Czas przechowywania różni się w zależności od rodzaju i gatunku i może trwac od kilku do kilkunasty tygodni. Niektóre nasiona wymagają dłuższej i bardziej skomplikowanej stratyfikacji niż inne. Niektóre natomiast wystarczy zostawić na zewnątrz na zimę i to wystarczy.
Stratyfikacja w wielu przypadkach to jedyny sposób na to, żeby nasiona w ogóle wykiełkowały, a także gwarancja, że młode roślinki będą zdrowe i odporne na działanie czynników zewnętrznych. Powinno się ją stosować w przypadku większości krajowych gatunków: bylin, drzew i kwiatów.
Należy pamiętać, że przeprowadzanie stratyfikacji powinno być dostosowane do konkretnego gatunku rośliny. W przeciwnym razie można uszkodzić zarodek, a to spowoduje bezpowrotne zniszczenie nasiona
