Klasztor Benedyktynów w Tyńcu jest najstarszym opactwem, w którym kontynuowana jest tradycja benedyktyńska niemal od zarania jej państwowości. Jeszcze do niedawna zabytek znajdował sie w stanie częściowej ruiny, ale dzięki licznym darczyńcom sukcesywnie jest remontowany. Dziś czeka na turystów, oferując ciekawą historię oraz malownicze położenie.
Klasztor Benedyktów w Tyńcu — historia
Założycielem opactwa był książę Kazimierz Odnowiciel, a budowa bazyliki oraz zabudowań klasztornych rozpoczęła się prawdopodobnie około 1044 roku. Kościół został poświęcony około 1125 roku przez legata papieskiego, kardynała Idzi z Tuskulum, który nadał mu jednocześnie dokument potwierdzający posiadłości opactwa.
Dzięki licznym dotacjom oraz wsparciu polskich władców opactwo rozwijało się bardzo szybko. Mimo dwóch niszczących najazdów (tatarski z 1259 roku oraz napad najemników biskupa Muskaty z 1306 roku) był to jeden z najbogatszych i najprężniej działających klasztorów. Na przełomie XIII/XIV funkcjonował tu niewielki zameczek, który najprawdopodobniej po zmianach granic został przekształcony w siedzibę opata. W XV wieku w Tyńcu wraz z nowymi gotyckimi krużgankami i zabudowaniami wybudowano drugi kościół, który został poświęcony w 1463 roku. Nastąpił rozkwit opactwa, a część zabudowań została przebudowana w stylu renesansowym. W XVII wieku kościół przebudowano w stylu barokowym.
W wyniku potopu szwedzkiego oraz spalenia Tyńca przez wojska księcia Rakoczego następuje koniec świetności opactwa. Mnichów zaczęły trapić także problemy natury administracyjnej, sprzeciwiano się bowiem dołączeniu klasztoru do kongregacji Cluny. W czasie konfederacji barskiej wojska polskie pod dowództwem francuskiego generała Dumourieza przekształciły wzgórze w prawdziwą twierdzę, w której skutecznie odpierali ataki wojsk rosyjskich. Tyniec poddano dopiero wojskom austriackim po pierwszym rozbiorze Polski. W XVIII wieku benedyktyni ponownie odbudowują klasztor.
W 1816 roku cesarz austriacki w 1816 r. kasuje opactwo. W latach 1821–1826 Tyniec staje się siedziba biskupstwa, które następnie przeniesione zostaje do Tarnowa razem ze skarbcem kościoła i znaczną część biblioteki. W 1831 roku w klasztorze wybucha pożar, który niszczy całkowicie dachy opactwa. Klasztor staje się ruiną, a ocalały kościół przejmuje parafia. Ostatni mnich tyniecki umiera w 1833 roku
W latach 30. belgijskie opactwo św. Andrzeja w Brugii staje się ośrodkiem formacji polskich powołań benedyktyńskich. 30 lipca 1939 roku do Tyńca wraca grupa mnichów, którzy zaczynają odbudowę opactwa. Podjęte dzieło przetrwało okres wojny i lata komunizmu. Odbudowa klasztora trwała od 1947 do 2008 r.
Tyniec klasztor — zwiedzanie
Klasztor można zwiedzać w określonych godzinach pod opieką przewodnika, który jest jeden z mnichów. Oprowadzenie po klasztorze trwa około godziny, wycieczki startują spod zabytkowej studni. Na terenie opactwa można zobaczyć:
- Kościół św. Piotra i św. Pawła, który jest jednym z najpiękniejszych polskich zabytków;
- krużganki klasztorne;
- południowe skrzydło klasztoru nazywane „Wielką Ruiną”, gdzie obejrzeć można m.in. lapidarium zabytków romańskich odnalezionych na terenie opactwa;
- klasztorny dziedziniec nazywany „Opatówką”.
Wstęp na teren opactwa jest darmowy, ale należy wykupić bilet, jeśli chcemy zwiedzić cały kompleks. Koszt wejściówek (kupowanych w budynku tzw. „Wielkiej Ruiny”) prezentuje się następująco:
- Zwiedzanie indywidualne Muzeum:
Od listopada do kwietnia: poniedziałek-piątek: 9.30-16.00, sobota-niedziela: 10.00-16.00
Od maja do października: Codziennie: 9.30 -18.00
Bilet normalny: 8 zł
Bilet ulgowy: 5 zł
- Zwiedzanie Opactwa z przewodnikiem (w miarę dostępności z kościołem):
Od listopada do kwietnia: poniedziałek – sobota: 10.00 – 12.00 i 14.00 – 15.00
W niedziele i święta o pełnych godzinach: 14.00 – 15.00
W kwietniu: poniedziałek – sobota: 10.00 – 12.00 i 14.00 – 16.00
W niedziele i święta o pełnych godzinach: 14.00 – 16.00
Od maja do października:sobota: 10.00 – 12.00 i 14.00 – 17.00
W niedziele i święta o pełnych godzinach: 14.00 – 17.00
