Ipomoea batatas, czyli wilec ziemniaczany to wizualnie bardzo ciekawa roślina, która świetnie sprawdzi się w uprawie domowej i ogrodowej. Z uwagi na długie pnącza w początkowej fazie uprawy może być trzymana w mieszkaniu, ale wraz z jej wzrostem najlepiej przenieść ją do ogrodu. Można śmiało powiedzieć, że to roślina z zastosowaniem 2 w 1: po pierwsze zdobi, a po drugie, jej jadalne korzenie znane też jako słodkie ziemniaki czy bataty, można z powodzeniem przygotować na obiad!
Wilec ziemniaczany w uprawie – informacje i podstawy
Przydomowa lub balkonowa uprawa tego gatunku nie jest szczególnie wymagająca, ale mimo tego, należy odpowiednio się do niej przygotować. Zadbany i właściwie utrzymywany wilec odwdzięczy się efektownym wyglądem.
- Stanowisko do uprawy: możliwie słoneczne. Wilec lubi dzienne światło i sporą dawkę promieni.
- Podłoże do uprawy: koniecznie żyzne, próchnicze i możliwie wybrane tak, by miało wysoki współczynnik przepuszczalności. Warto tu zwrócić uwagę na odczyn: roślina potrzebuje gleby lekko kwaśnej, ale dobrze przyjmie się również w obojętnej.
- Kwitnienie: lipiec i sierpień. W tym okresie nie wolno już rośliny przesadzać czy prowadzić przy niej nadmiernych prac pielęgnacyjnych.
- W uprawie donicowej warto wsunąć do gleby podpórki tak, by pnącza mogły iść do góry, zaczepiając się i o podpory i dalej np. o balkonowe ściany czy barierki. Pięknie to wygląda. Bez podpórek wilec będzie się wił po ziemi (stąd jego nazwa), tworząc na niej dekoracyjne, listne dywany. Wysokość pędów może sięgać nawet dwa metry.
- Jeśli zależy nam na odmianie jadalnej, zapytajmy o nią w sklepie przed zakupem sadzonki! Tym samym mianem określa się gatunek gorzki i słodki. Gorzki nie jest smaczny, a wręcz może mieć w bulwach właściwości trujące, dlatego przy założeniu, że będziemy spożywać korzenie batatu, zdecydujmy się na odmianę słodką. Jest ona zdrowa, bogata w węglowodany, błonnik i stanowi cenne źródło witamin i ważnych dla człowieka mikroelementów. Dużą zaletą jedzenia bulw jest także ich wyjątkowo niski indeks glikemiczny oraz bogactwo karotenu, betakarotenu i polifenoli.
- Roślina nie lub mrozów, zimą lepiej ją przenieść do osobnego pomieszczenia, w którym panuje przynajmniej 13-15 stopni
Ciekawostka: nie każdy wilec jadalny musi mieć owoce, więc jeśli zależy nam wyłącznie na dekoracyjności tej rośliny i nie zamierzamy wydobywać z donic bulw, ani tym bardziej ich zjadać, możemy kupić tańsze sadzonki o ozdobnych liściach. Wyglądają tak samo, ale nie owocują w postaci bulw ziemniaczanych, są też mniej podatne na szkodniki, które chciałyby się do nich dobrać.
Jak szybko rośnie wilec ziemniaczany?
Jedną z cech wyróżniających wilec ziemniaczany jest jego szybki wzrost. Roślina ta jest bardzo łatwa do uprawy i jest w stanie rosnąć w różnych warunkach, od tropikalnych do umiarkowanych. Szybkość wzrostu zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju gleby, ilości światła słonecznego, temperatury i wilgotności.
W pierwszych kilku tygodniach po posadzeniu nasion roślina ta rozwija swoje korzenie i pędy, a następnie zaczyna rosnąć szybko. W ciągu kilku tygodni może osiągnąć wysokość kilku metrów, a jego liście mogą rozrosnąć się do rozmiarów kilkunastu centymetrów.
Wilec ziemniaczany potrzebuje dużo światła słonecznego, aby rosnąć szybko i zdrowo. W cieplejszych klimatach, gdzie jest dużo słońca, roślina ta może osiągnąć pełny wzrost w ciągu 90-120 dni. W chłodniejszych klimatach, gdzie jest mniej światła słonecznego, roślina ta może potrzebować nawet 150-180 dni, aby osiągnąć pełny wzrost.
Innym czynnikiem wpływającym na szybkość wzrostu wilec ziemniaczany jest rodzaj gleby. Roślina ta najlepiej rośnie w glebach piaszczystych, lekkich i dobrze przepuszczalnych. Gleby gliniaste lub ciężkie mogą spowolnić wzrost rośliny i zwiększyć ryzyko chorób.
Czy Wilec ziemniaczany jest wieloletni?
Wilec ziemniaczany jest rośliną jednoroczną lub bywa uprawiany jako roślina wieloletnia w strefach klimatycznych, gdzie nie występują mrozy i zimowe warunki atmosferyczne.
W niektórych regionach świata, gdzie panują klimaty tropikalne i subtropikalne, wilec ziemniaczany może być uprawiany jako roślina wieloletnia. W takich warunkach klimatycznych roślina ta może przetrwać i rosnąć przez kilka lat, co sprawia, że jest uważana za roślinę wieloletnią.
Wilec ziemniaczany — zastosowanie
Wilec ziemniaczany, znany także jako słodki ziemniak, to roślina pochodząca z Ameryki Środkowej, która od kilku stuleci jest uprawiana w wielu krajach świata. W ostatnich latach jego popularność wzrosła, dzięki jego smacznej, zdrowej i wszechstronnej wartości odżywczej. W tym artykule omówimy najważniejsze zastosowania wilca ziemniaczanego.
- Źródło skrobi
Wilec ziemniaczany to źródło skrobi, która jest jednym z podstawowych składników przemysłu spożywczego. Skrobia z wilca ziemniaczanego jest zwykle stosowana do produkcji mąki ziemniaczanej, syropu kukurydzianego wysokofruktozowego i innych produktów, takich jak kleje, gumy, tkaniny i papier. Wilec ziemniaczany stanowi ważne źródło skrobi dla przemysłu w wielu krajach, zwłaszcza w Azji.
- Źródło witamin i minerałów
Wilec ziemniaczany jest bogaty w witaminy i minerały, takie jak witamina C, witamina A, witaminy z grupy B, żelazo, miedź, magnez, potas i mangan. Witaminy i minerały te odgrywają ważną rolę w zdrowiu i funkcjonowaniu organizmu, pomagając wzmocnić układ odpornościowy, regulować ciśnienie krwi, utrzymać zdrowe kości i zęby oraz zapewnić właściwe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego.
- Źródło błonnika
Wilec ziemniaczany jest również dobrym źródłem błonnika, który jest ważny dla utrzymania zdrowia układu pokarmowego. Błonnik pomaga w trawieniu i absorpcji składników odżywczych, reguluje poziom cukru we krwi, zmniejsza ryzyko chorób serca i niektórych nowotworów oraz pomaga utrzymać zdrową wagę.
- Alternatywa dla ziemniaków
Wilec ziemniaczany jest często stosowany jako alternatywa dla ziemniaków. Ma niższy indeks glikemiczny niż ziemniaki, co oznacza, że powoduje mniejszy wzrost poziomu cukru we krwi. Ma również niższą zawartość skrobi, co sprawia, że jest bardziej odpowiedni dla osób z nietolerancją laktozy lub glutenu. Wilec ziemniaczany jest również bogatszy w witaminy i minerały niż ziemniaki.
- Składnik dań kuchni światowej
Wilec ziemniaczany jest popularny na całym świecie jako składnik różnych dań, zwłaszcza w kuchni amerykańskiej i afrykańskiej. Może być grillowany, smażony lub pieczony, co daje mu charakterystyczny, słodkawy smak i konsystencję. W Afryce Zachodniej jest on często używany do przygotowywania potraw mięsnych, takich jak gulasz lub kurczak, a także jako składnik potraw jednogarnkowych, w połączeniu z ryżem i warzywami.
Jest także bardzo popularnym składnikiem deserów. Używa się go do wypieków, takich jak ciasta i muffiny, ale również do przygotowywania deserów w postaci puree lub kremów. W Ameryce Południowej wilec ziemniaczany jest często stosowany do przygotowywania słodkich placków, nazywanych arepas dulces. W Japonii natomiast jest używany jako składnik ciast ryżowych.
Wilec ziemniaczany jest także wykorzystywany do przygotowywania napojów i koktajli. W niektórych krajach Ameryki Południowej jest on używany do produkcji lokalnego alkoholu, znany jako cachaca, który jest podstawą dla popularnego koktajlu caipirinha. W Afryce Zachodniej jest on często dodawany do napojów owocowych, a w Meksyku jest używany do przygotowywania napojów mlecznych, takich jak horchata.
Wilec ziemniaczany — właściwości zdrowotne
Wilec ziemniaczany ma wiele wartości zdrowotnych. Jest bogaty w witaminę C, która jest niezbędna do utrzymania zdrowia skóry, układu odpornościowego oraz do produkcji kolagenu. Jjest również źródłem witaminy A, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania oczu i utrzymania zdrowej skóry oraz błon śluzowych. Ponadto zawiera witaminę B6, która pomaga w produkcji hormonów i regulacji poziomu cukru we krwi, a także kwas foliowy, który jest ważny dla kobiet w ciąży i pomaga w produkcji i regeneracji komórek.
Jest również bogaty w minerały, takie jak potas, magnez, żelazo i miedź. Potas pomaga w regulacji ciśnienia krwi i utrzymaniu zdrowego układu sercowo-naczyniowego, a magnez jest ważny dla zdrowia kości i mięśni oraz poprawia nastrój i pomaga w redukcji stresu. Żelazo jest niezbędne do produkcji hemoglobiny i transportu tlenu we krwi, a miedź jest ważna dla produkcji czerwonych krwinek i utrzymania zdrowej tkanki łącznej.
Wilec ziemniaczany jest również źródłem przeciwutleniaczy, takich jak beta-karoten, antocyjany i kwas askorbinowy. Te związki pomagają w zwalczaniu wolnych rodników, które mogą powodować uszkodzenie komórek i przyczyniać się do rozwoju chorób, takich jak choroby serca, cukrzyca i choroby nowotworowe.
Wilec ziemniaczany — przepisy
Poniżej przedstawiamy kilka przepisów, w których wilec ziemniaczany odgrywa główną rolę.
Zupa z wilca ziemniaczanego
Składniki:
- 2 wilce ziemniaczane
- 1 cebula
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżka masła
- 1 litr bulionu warzywnego
- 1/2 łyżeczki cynamonu
- 1/2 łyżeczki kuminu
- 1/2 łyżeczki papryki
- Sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Wyczyść i pokrój wilce ziemniaczane na mniejsze kawałki.
- Cebulę i czosnek posiekaj drobno.
- W rondlu rozgrzej masło i dodaj cebulę i czosnek. Smaż aż będą miękkie.
- Dodaj wilce ziemniaczane do rondla i smaż przez około 5 minut.
- Dodaj bulion warzywny, cynamon, kumin, paprykę, sól i pieprz. Całość gotuj przez około 20-25 minut, aż wilce ziemniaczane będą miękkie.
- Zupę zmiksuj blenderem i podawaj na ciepło.
Puree z wilca ziemniaczanego
Składniki:
- 2 wilce ziemniaczane
- 1/4 szklanki mleka
- 2 łyżki masła
- 1 łyżeczka cynamonu
- 1/2 łyżeczki soli
- 1/4 łyżeczki pieprzu
Przygotowanie:
- Wyczyść i pokrój wilce ziemniaczane na mniejsze kawałki.
- Gotuj wilce ziemniaczane w osolonej wodzie przez około 15-20 minut, aż będą miękkie.
- Odcedź wilce ziemniaczane i zblenduj je z mlekiem, masłem, cynamonem, solą i pieprzem, aż uzyskasz gładką konsystencję.
- Podawaj puree na ciepło.
Sałatka z wilca ziemniaczanego
Składniki:
- 2 wilce ziemniaczane
- 1 pomidor
- 1/2 czerwonej cebuli
- 1/4 szklanki posiekanej natki pietruszki
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- 1 łyżka soku z cytryny
- Sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Wyczyść i pokrój wilce ziemniaczane na mniejsze kawałki.
- Gotuj wilce ziemniaczane w osolonej wodzie przez około 15-20 minut, aż będą miękkie. Następnie odcedź i pozostaw do ostygnięcia.
- Pokrój pomidora na kawałki i cebulę w cienkie plasterki.
- Wymieszaj w misce oliwę z oliwek, sok z cytryny, sól i pieprz.
- Dodaj do miski wilce ziemniaczane, pomidora, cebulę i posiekaną natkę pietruszki. Całość delikatnie wymieszaj.
- Podawaj sałatkę na ciepło lub na zimno, w zależności od preferencji.
Smacznego!
